Meyer's Großer Hand-Atlas (1843-1860)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Herkomst van de kaarten (plaatjes)

Titelgegevens

Titel: Meyer's Großer Hand-Atlas
Uitgever: Bibliographisches Institut
Jaar: 1843-1860

Titelpagina: Grosser Hand-Atlas über alle Theile der Erde in 170 Karten
Herausgegeben von J. Meyer.
Hildburghausen
Verlag des Bibliographischen Instituts. Vertaling:
Grote Handatlas van de gehele aarde in 170 kaartbladen
Onder redactie van J. Meyer.
Hildburghausen
Uitgegeven door het Bibliographische Institut.

• Meyer's Großer Hand-Atlas (1843-1860)
  Titelpagina   David Rumsey Map Collection
  Het hier beschreven exemplaar maakt deel uit van David Rumsey Map Collection. De beschrijving is gemaakt om deze atlas te kunnen vergelijken met de andere atlassen van het Bibliographische Institut.
• Beeldmateriaal uit David Rumsey Map Collection valt onder een Creative Commons License.
• Dit is de eerste grote handatlas van het Bibliographische Institut. De uitgeverij had eerder alleen atlassen in een kleiner formaat gepubliceerd, zoals Meyer's Universal-Atlas (1830-1840) en Meyer's Zeitungs-Atlas (1849-1857).
• Een uitgave met minder kaartbladen, 148 in plaats van 170, werd uitgebracht onder de title 'Großer Zeitungs-Atlas'; niet te verwarren met de gewone – en veel kleinere – Zeitungs-Atlas.
• Voor emigranten naar Amerika waren 48 kaarten van het westelijk halfrond gebundeld onder de naam 'Großer Auswanderungs-Atlas'.
• Er was ook een uitgave met 44 kaarten van alleen het oostelijk halfrond: 'Atlas der östlichen Hemisphäre'.

Band

De atlas verscheen van 1843 tot 1860 in afleveringen van (ongevouwen) losse kaarten. De koper moest de kaarten zelf laten inbinden. De atlas komt dus voor in allerlei privébanden, waarbij de kaarten al dan niet gevouwen ingebonden zijn.

Inhoud

De volledige atlas bevat een titelpagina, een inhoudsopgave van 1 bladzijde, 2 bladzijden met statistische gegevens, en 170 kaartbladen – voor sommige kaarten worden twee bladzijden gebruikt. Omdat de atlas in een periode van 18 jaar in afleveringen is verschenen, is hij vaak onvolledig. De nummering van de kaarten is verwarrend. In de inhoudsopgave zijn de kaarten genummerd in een 'logische' volgorde. Dat is ook de nummering die hier gebruikt is, onder andere bij alle plaatjes. Maar op de kaarten zelf staan de nummers (Nº) van de aflevering, dus van de volgorde waarin de kaarten verschenen zijn. Zie voor de details de lijst van kaarten en afleveringen.

De atlas begint met 4 sterrenkundige kaarten. Daarna komen 2 wereldkaarten en 2 kaarten van de poolgebieden. Vervolgens zijn er 88 kaarten van Europa, met ruime aandacht voor Duitsland, Pruisen en Oostenrijk (40 kaarten). Daarna zijn er 14 kaarten van Azië, 9 van Afrika, 1 van Australië, 45 van Noord- en Midden-Amerika, en 5 van Zuid-Amerika. Opvallend is het grote aantal kaarten (32) van de Verenigde Staten. Behalve 146 'echte' landkaarten, waaronder 4 natuurkundige en 3 geologische kaarten, zijn er ook 24 kaartbladen met stadsplattegronden.

De verdeling van de kaarten over de verschillende gebieden is niet altijd evenwichtig, wat ook blijkt uit de heel verschillende schalen van de kaarten. Zo zijn van de meeste grotere staten in Duitsland aparte kaarten gegeven, maar bijvoorbeeld niet van Württemberg (wel te vinden op de overzichtskaart van Zuid-Duitsland). Er is wel is een gedetailleerde kaart (schaal 1:200.000) van het Saksische hertogdom Gotha, maar niet van de naburige hertogdommen. De afzonderlijke Verenigde Staten van Amerika, groot en klein, hebben meestal een eigen kaart – soms twee kleinere staten op een kaart – maar de staat Indiana is weggelaten. Er zijn wel aparte plattegronden van betrekkelijk kleine steden zoals Mainz, maar niet van bijvoorbeeld Milaan of Rome.

De kaarten zijn vervaardigd is staalgravure. De meeste zijn staatkundig gekleurd (met de hand). De naam van de kaart, de cartograaf – vaak Grässl of Radefeld – en het jaartal staan doorgaans binnen het kaartkader. In de bovenmarge staat links meestal de naam van de atlas "Meyer's – Handatlas" en rechts het nummer (Nº) van de aflevering. Helemaal rechtsboven staat een stempel met het kaartnummer in de inhoudsopgave (de volgorde waarin de kaarten moesten worden ingebonden). Vaak staat in de benedenmarge de uitgever vermeld, soms ook de graveerinrichting. Op 32 kaarten staat de naam van de graveur.

Overgenomen uit andere atlassen

Niet alle kaarten in deze atlas zijn door het Bibliographische Institut zelf ontworpen. Van de 24 stadsplattegronden in Meyers Handatlas zijn er 18 te herleiden tot die in de Engelse atlas van de Society for the Diffusion of Useful Knowledge. Daarbij kunnen de randen en illustraties wel anders zijn. Van de kaarten van Amerika zijn er 32 ontleend aan de Amerikaanse atlassen van Tanner en/of Mitchell – waar wel een kaart van Indiana in staat. De kaart 'Botanische Geographie' (Nr. 128) is overgenomen uit de Engelse 'Black's General Atlas'. Van de 170 kaarten in totaal zijn er dus (minstens) 51 niet afkomstig van het Bibliographische Institut. Alle details zijn te vinden in de lijst van herkomst van de kaarten. Er is ook een pagina met plaatjes van de verschillende kaarten ter vergelijking naast elkaar.

Meyer's Großer Hand-Atlas (1843-1860)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Origin of the maps (pictures)

• Title description
  • Title: Meyer's Großer Hand-Atlas
    Publisher: Bibliographisches Institut
    Year: 1843-1860
  • Title page: Grosser Hand-Atlas über alle Theile der Erde in 170 Karten
    Herausgegeben von J. Meyer.
    Hildburghausen
    Verlag des Bibliographischen Instituts. Translation:
    Comprehensive Hand Atlas of all parts of the World in 170 maps
    Edited by J. Meyer.
    Hildburghausen
    Published by the Bibliographische Institut.
  • Meyer's Großer Hand-Atlas (1843-1860)
    Title page   David Rumsey Map Collection
    This copy of the atlas is part of the David Rumsey Map Collection. This description is made in order to enable a comparison between this atlas and the other atlases from the Bibliographische Institut.
  • Images from the David Rumsey Map Collection are licensed under a Creative Commons License.
  • This is the first large size hand atlas from the Bibliographische Institut. Earlier the company had only published smaller size atlases, such as Meyer's Universal-Atlas (1830-1840) and Meyer's Zeitungs-Atlas (1849-1857).
  • An edition with less maps, 148 instead of 170, was published with the title 'Großer Zeitungs-Atlas'; not to be confused with the regular – much smaller – Zeitungs-Atlas.
  • For emigrants to the Americas 48 maps of the western hemisphere were bundled under the name 'Großer Auswanderungs-Atlas'.
  • There was also an edition with 44 maps of only the eastern hemisphere: 'Atlas der östlichen Hemisphäre'.
• Binding
  • The atlas was published from 1843 to 1860 in installments of (unfolded) single maps. The buyer had to provide a binding himself. So the atlas appears in several private bindings, with folded or unfolded maps.
• Contents
  • The complete atlas contains a title page, one page with the table of contents page, 2 pages with statistical data, and 170 map sheets – for some maps two sheets are used. Because the atlas has appeared in installments in a period of 18 years, it is often incomplete. The numbering of the maps is confusing. In the table of contents, the maps are numbered in a logical order. This is also the numbering used here is, among others for all pictures. But on the maps themselves the number (Nº) of the installment is given, the order in which the maps appeared. Details can be found in the list of maps and installments.
  • The atlas begins with 4 astronomical maps. Then come two world maps and 2 maps of the Polar Regions. Thereafter are 88 maps of Europe, with an emphasis on Germany, Prussia and Austria (40 maps). Then there are 14 maps of Asia, 9 of Africa, 1 of Australia, 45 of North and Central America, and 5 of South America. Striking is the large number of maps (32) of the United States. Besides 146 'real' maps, including 4 physical and 3 geological maps, there are also 24 map sheets with city maps.
  • The distribution of the maps over the different regions is uneven, also apparent form the different scales of maps. Thus, for most of the larger states in Germany separate maps are given, but not for Württemberg (which can be found on the map of Southern Germany). There is a detailed map (scale 1:200,000) of the Saxon Duchy of Gotha, but not of the neighboring duchies. The individual United States of America, large and small, generally have their own map – sometimes two smaller states on a map – but the state of Indiana is omitted. There are separate maps of relatively small cities like Mainz, but not, for example, of Milan or Rome.
  • The maps are produced in steel engraving. Most are politically colored (by hand). The name of the map, the cartographer – often Grässl or Radefeld – and the year are usually given inside the map frame. The left upper margin usually contains the name of the atlas "Meyer's – Hand Atlas" and the right upper margin the number (Nº) of the installment. In the upper right corner is a stamp with the map number in the table of contents (the order in which the maps were to be bound). Usually the publisher is mentioned in the bottom margin, sometimes also the engraving establishment. On 32 maps the name of the engraver is given.
• Adopted from other atlases
  • Not all maps in this atlas were designed by the Bibliographische Institut itself. Of the 24 city maps in Meyers Handatlas 18 can be traced to those in the English Atlas of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. The margins and illustrations may be different. Of the maps of America, 32 are derived from the American atlases by Tanner and/or Mitchell – that do contain an Indiana map. The map 'Botanische Geographie' (Nr. 128) is adopted from the English 'Black's General Atlas'. Of the 170 cards in total, there are (at least) 51 that do not originate from the Bibliographische Institut. Details can be found in the list of origin of the maps. There is also a page with pictures of the different maps side by side for comparison purposes.

• Beeldmateriaal uit David Rumsey Map Collection valt onder een Creative Commons License.
• Images from the David Rumsey Map Collection are licensed under a Creative Commons License.

HTML © M. Witkam, 2012