Putzger's Historischer Schul-Atlas, 13e druk (1887)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Voorwoord bij de atlas
• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met de 3e druk

Titelgegevens

Titel: Putzgers Historischer Schul-Atlas
Uitgever: Velhagen & Klasing, Bielefeld / Leipzig
Jaar: 1887 (13e druk)

Titelpagina: F.W. Putzgers Historischer Schul-Atlas zur alten, mittleren und neuen Geschichte
in zweiunddreissig Haupt- und einundfünfzig Nebenkarten.
Ausgeführt in der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
Dreizehnte Auflage.
Inhalt: ...
Bielefeld und Leipzig.  Verlag von Velhagen & Klasing.  1887. Vertaling:
F.W. Putzgers Historische Schoolatlas voor de geschiedenis van de Oudheid, de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd
in tweeëndertig hoofd- en eenenvijftig bijkaarten.
Uitgevoerd in de Geografische Afdeling van Velhagen & Klasing in Leipzig.
Dertiende druk.
Bielefeld en Leipzig.  Uitgeverij Velhagen & Klasing.  1887.

• Putzger's Historischer Schul-Atlas, 1887
  Voorkant band   XL
  De auteur van de eerste 16 edities van deze atlas was Friedrich Wilhelm Putzger, leraar aardrijkskunde en geschiedenis, later inspecteur van het onderwijs. Hij heeft ook meegewerkt aan Andree-Peschel, Physikalisch-statistischer Atlas des Deutschen Reichs en aan Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas, eveneens uitgegeven door Velhagen & Klasing. Meer details zijn te vinden in zijn biografie bij Deutsche Biographie.
• In deze 13e druk (1887) van de atlas wordt ook nog het voorwoord bij de 4e druk (1883) gegeven. Dat bevat een overzicht van de wijzigingen ten opzichte van de 3e druk (1881), die nog tot en met deze 13e druk van toepassing zijn. De 14e druk (1888) daarentegen is geheel vernieuwd.

Band

Dit exemplaar heeft een band van donkerbruin 'calico' (gedrukt katoen) met afmetingen  32 × 25,5 cm (B × H).  Op de voorkant staat de titel binnen een decoratief gepreegd kader. Op de achterkant is een 'blinde' kopie van het kader op de voorkant aangebracht. De kaarten zijn ongevouwen ingebonden.

Inhoud

De atlas heeft een papieren omslag – bij niet-gebonden exemplaren meteen de 'band' – met op de voorkant de titelpagina en de inhoudsopgave, en op de achterkant reclame voor Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas. Aan de binnenkant van het omslag staan de voorwoorden bij de 1e en 4e druk, en reclame voor Droysens Historischer Handatlas.

De atlas bevat 14 dubbelzijdig bedrukte kaartbladen, dus 28 bladzijden, met 32 kaarten; op sommige bladen staan twee kaarten. De bladen zelf zijn niet genummerd, de kaarten zijn genummerd 1-32. De atlas begint met 13 kaarten (12 bladzijden) over de Oudheid. Daarna komen 8 kaarten (6 bladzijden) over de Middeleeuwen en tenslotte 11 (10) over de Nieuwe Tijd. De kaarten zijn rijkelijk van bijkaarten voorzien. Zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn vervaardigd in lithografie en afgedrukt in zinkdruk. Hierdoor was kleurendruk vrij eenvoudig te realiseren en kon in grote oplagen worden gedrukt. Er is gebruik gemaakt van randkleur en vlakkleur om de staatkundige indeling aan te geven. In de bovenmarge staan nummer en naam van de kaart. De verdere gegevens staan binnen het kaartkader.

Vergelijking met eerdere uitgaven

De 4e tot en met 13e druk van de atlas hebben allemaal dezelfde inhoud. Daarom wordt de 13e druk hier vergeleken met de 3e druk. Ten opzichte daarvan zijn er de volgende veranderingen.

De prijs is gestegen van 1,50 naar 2 mark. Het aantal bladzijden met kaarten is toegenomen van 24 tot 28, en de volgorde van de kaarten is veranderd. Nieuw zijn de kaarten in twee bladzijden van Griekenland (Nº 5 en 6) en van Italië (Nº 9 en 10), en de kaart van Duitsland in de 18e eeuw (Nº 26). De overzichtskaart van Griekenland uit de 3e druk (Nº 6) is vervallen. De kaart van Midden-Europa in de tijd van Christus uit de 3e druk (Nº 9) is vervangen door een kaart van Europa in de tijd van Christus (Nº 12).

Sommige kaarten hebben nieuwe of andere bijkaarten, zoals de kaart van het Middellandse Zeegebied gedurende de Kruistochten (Nº 17.18) en van Duitsland van 1815 tot heden (Nº 28). Visueel opvallend is dat op veel kaarten de vlakkleur is vervangen door randkleur. De tamelijk fletse kleuren in de 3e druk zijn daarbij veel helderder geworden.

Zie verder de vergelijkende tabel. Er is ook een pagina met plaatjes van beide uitgaven ter vergelijking naast elkaar.

Putzger's Historischer Schul-Atlas, 13th edition (1887)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Preface to the atlas
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with the 3rd edition

• Title description
  • Title: Putzgers Historischer Schul-Atlas
    Publisher: Velhagen & Klasing, Bielefeld / Leipzig
    Year: 1887 (13th edition)
  • Title page: F.W. Putzgers Historischer Schul-Atlas zur alten, mittleren und neuen Geschichte
    in zweiunddreissig Haupt- und einundfünfzig Nebenkarten.
    Ausgeführt in der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Dreizehnte Auflage.
    Inhalt: ...
    Bielefeld und Leipzig.  Verlag von Velhagen & Klasing.  1887. Translation:
    F.W. Putzgers Historical School Atlas for the Ancient, Medieval and Modern History
    in thitry two main and fifty one inset maps.
    Produced in the Geographical Department of Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Thirteenth edition.
    Contents: ...
    Bielefeld and Leipzig.  Velhagen & Klasing Publishers.  1887.
  • Putzger's Historischer Schul-Atlas, 1887
    Front cover   XL
    The author of the first 16 editions of this atlas was Friedrich Wilhelm Putzger, geography and history teacher, later inspector of education. He has also contributed to Andree-Peschel, Physikalisch-statistischer Atlas des Deutschen Reichs and to Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas, published by Velhagen & Klasing as well. More details can be found in his biography in the Deutsche Biographie.
  • In this 13th edition (1887) of the atlas the preface to the 4th edition (1883) is also given. It contains an overview of the changes with respect to the 3rd edition (1881), that still apply to this 13th edition. The 14th edition in contrast is completely renewed.
• Binding
  • This copy has a dark brown calico binding measuring  32 × 25.5 cm (W × H).  On the front is the title inside a decorative embossed frame. On the back is a 'blind' copy of the frame on the front. The maps are bound unfolded.
• Contents
  • The atlas has a paper cover – doubling as the 'binding' for unbound copies – which has in front the title page and the table of contents, and on the back an advertisement for Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas. The inside cover contains the prefaces to the 1st and 4th editions, and an advertisement for Droysens Historischer Handatlas.
  • The atlas has 14 map sheets printed on both sides, therefore 28 pages, with 32 maps; some pages contain two maps. The pages themselves are unnumbered; the maps are numbered 1-32. The atlas begins with 13 maps (12 pages) on Ancient history. Thereafter are 8 maps (6 pages) on the Middle Ages and 11 (10) on Modern history. Most maps have several inset maps. See also the list of maps, inset maps and scale.
  • The maps have been produced in lithography and printed in zincography. This allowed for an easy color printing process in high volume. Area or outline color is used to indicate the political subdivision. In the upper margin the map name and number are given. All other information is inside the map frame.
• In comparison with earlier editions
  • The 4th through 13th editions of the atlas all have the same content. Therefore, the 13th edition is compared with the 3rd edition. With respect to that edition the following changes can be noted.
  • The price has increased from 1.50 to 2 marks. The number of map pages has increased from 24 to 28, and the order of the cards has changed. There are new maps, in two pages, of Greece (Nº 5 and 6) and Italy (Nº 9 and 10), and a new map of Germany in the 18th century (Nº 26). The general map of Greece from the 3rd edition (Nº 6) was omitted. The map of Central Europe in the era of Christ from the 3rd edition (Nº 9) is replaced with a map of Europe in the era of Christ (Nº 12).
  • Some maps have new or different inset maps, such as the map of the Mediterranean region during the Crusades (Nº 17.18) and of Germany from 1815 to the present (Nº 28). It strikes visually that on many maps the area color is replaced with outline color. The rather pale colors in the 3rd edition have become much brighter in the process.
  • Details can be found in the comparison table. There is also a page with pictures of both editions side by side for comparison purposes.

© M. Witkam, 2013