Putzger's Historischer Schul-Atlas, 3e druk (1881)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Voorwoord bij de atlas
• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met de 1e druk (1877)

Titelgegevens

Titel: Putzger's Historischer Schul-Atlas
Uitgever: Velhagen & Klasing, Bielefeld / Leipzig
Jaar: 1881 (3e druk)

Titelpagina: F.W. Putzger's Historischer Schul-Atlas zur alten, mittleren und neuen Geschichte
in achtundzwanzig Haupt- und achtundvierzig Nebenkarten.
Ausgeführt in der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
Dritte Auflage.
Inhalt: ...
Bielefeld und Leipzig,  Verlag von Velhagen & Klasing.  1881. Vertaling:
F.W. Putzger's Historische Schoolatlas voor de geschiedenis van de Oudheid, de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd
in achtentwintig hoofd- en achtenveertig bijkaarten.
Uitgevoerd in de Geografische Afdeling van Velhagen & Klasing in Leipzig.
Derde druk.
Inhoud: ...
Bielefeld en Leipzig,  Uitgeverij Velhagen & Klasing.  1881.

• Putzger's Historischer Schul-Atlas, 1881
  Voorkant band   XL
  De auteur van de eerste 16 edities van deze atlas was Friedrich Wilhelm Putzger, leraar aardrijkskunde en geschiedenis, later inspecteur van het onderwijs. Hij heeft ook meegewerkt aan Andree-Peschel, Physikalisch-statistischer Atlas des Deutschen Reichs en aan Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas, eveneens uitgegeven door Velhagen & Klasing. Meer details zijn te vinden in zijn biografie bij Deutsche Biographie.
• In deze 3e druk van de atlas wordt nog het voorwoord bij de 1e druk gegeven. De uitgever geeft daarin een aantal redenen voor de uitgave van deze historische schoolatlas. Hij stelt ook dat de atlas eigenlijk veel te goedkoop is, maar hij hoopt dat de verkoop zo goed zal zijn dat de uitgave toch rendabel is. De atlas wordt nog steeds uitgegeven (104e druk, 2011) dus die verwachting is uitgekomen.

Band

Dit exemplaar heeft een band van donkerbruin 'calico' (gedrukt katoen) met afmetingen  33 × 26 cm (B × H).  Op de voorkant staat de titel binnen een decoratief gepreegd kader; buiten het kader staat de prijs: 1,50 mark voor de niet-gebonden uitgave en 2 mark voor de gebonden uitgave. Op de achterkant is een 'blinde' kopie van het kader op de voorkant aangebracht. De kaarten zijn ongevouwen ingebonden. Er zijn ook exemplaren waarbij de kaarten gevouwen ingebonden zijn (in een kleinere band).

Inhoud

De atlas heeft een papieren omslag – bij niet-gebonden exemplaren meteen de 'band' – met op de voorkant de titelpagina en de inhoudsopgave, en op de achterkant reclame voor Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas. Aan de binnenkant van het omslag staat het voorwoord bij de 1e druk en veel recensies.

De atlas bevat 12 dubbelzijdig bedrukte kaartbladen, dus 24 bladzijden, met 28 kaarten; op sommige bladen staan twee kaarten. De bladen zelf zijn niet genummerd, de kaarten zijn genummerd 1-27 met nummers 17a en 17b. De atlas begint met 10 kaarten (9 bladzijden) over de Oudheid. Daarna komen 8 kaarten (6 bladzijden) over de Middeleeuwen en tenslotte 10 (9) over de Nieuwe Tijd. De kaarten zijn rijkelijk van bijkaarten voorzien. Zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn vervaardigd in lithografie en afgedrukt in zinkdruk (hoogdruk). Hierdoor was kleurendruk vrij eenvoudig te realiseren en kon in grote oplagen worden gedrukt. Meestal is gebruik gemaakt van vlakkleur om de staatkundige indeling aan te geven. In de bovenmarge staan nummer en naam van de kaart. De verdere gegevens staan binnen het kaartkader.

Vergelijking met de 1e druk

Vergeleken met de 1e druk zijn er de volgende veranderingen.

• De 3e druk was ook leverbaar met een kartonnen band van de uitgever.
• Kaart 17 in de 1e druk (Europa aan het einde van de 15e eeuw) is vervangen door de kaarten 17a (Bezittingen van de Lützelburgers) en 17b (Verdeling van Duitsland in kreitsen; Italië aan het begin van de 16e eeuw), samen op één bladzijde.
• De bijkaarten van kaart 7 zijn in een andere volgorde geplaatst.
• Enkele bijkaarten zijn verplaatst van kaart 10 naar kaart 8 en omgekeerd.
• Het kleurenschema is soms gewijzigd. De betreffende kaarten in de 3e druk lijken daardoor helderder.
• Op de kaarten 11 en 12 is de vlakkleur (gedeeltelijk) vervangen door randkleur.
• Er zijn kleine correcties aangebracht, zoals de in foutieve schaal van kaart 21.

Zie ook de pagina met plaatjes van beide uitgaven ter vergelijking naast elkaar.

Putzger's Historischer Schul-Atlas, 3rd edition (1881)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Preface to the atlas
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with the 1st edition (1877)

• Title description
  • Title: Putzger's Historischer Schul-Atlas
    Publisher: Velhagen & Klasing, Bielefeld / Leipzig
    Year: 1881 (3rd edition)
  • Title page: F.W. Putzger's Historischer Schul-Atlas zur alten, mittleren und neuen Geschichte
    in achtundzwanzig Haupt- und achtundvierzig Nebenkarten.
    Ausgeführt in der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Dritte Auflage.
    Inhalt: ...
    Bielefeld und Leipzig,  Verlag von Velhagen & Klasing.  1881. Translation:
    F.W. Putzger's Historical School Atlas for the Ancient, Medieval and Modern History
    in twenty eight main and forty eight inset maps.
    Produced in the Geographical Department of Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Third edition.
    Contents: ...
    Bielefeld and Leipzig,  Velhagen & Klasing Publishers.  1881.
  • Putzger's Historischer Schul-Atlas, 1881
    Front cover   XL
    The author of the first 16 editions of this atlas was Friedrich Wilhelm Putzger, geography and history teacher, later inspector of education. He has also contributed to Andree-Peschel, Physikalisch-statistischer Atlas des Deutschen Reichs and to Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas, published by Velhagen & Klasing as well. More details can be found in his biography in the Deutsche Biographie.
  • In this 3rd edition of the atlas the preface to the 1st edition is still given. The publisher gives several reasons for the publication of this historical school atlas. He also states that the atlas is actually too cheap, but he hopes that the sales will be good enough for the publication to be profitable. The atlas is still published today (104th edition, 2011) so that expectation is fulfilled.
• Binding
  • This copy has a dark brown calico binding measuring  33 × 26 cm (W × H).  On the front is the title inside a decorative embossed frame; outside the frame the price is mentioned: 1.50 marks for the non-bound edition and 2 marks for the bound edition. On the back is a 'blind' copy of the frame on the front. The maps are bound unfolded. Other copies exist with folded maps (in a smaller binding).
• Contents
  • The atlas has a paper cover – doubling as the 'binding' for unbound copies – which has in front the title page and the table of contents, and on the back an advertisement for Andree-Putzger's Gymnasial- und Realschul-Atlas. The inside cover contains the preface to the 1st edition and many reviews.
  • The atlas has 12 map sheets printed on both sides, therefore 24 pages, with 28 maps; some pages contain two maps. The pages themselves are unnumbered; the maps are numbered 1-27 with the numbers 17a and 17b. The atlas begins with 10 maps (9 pages) on Ancient history. Thereafter are 8 maps (6 pages) on the Middle Ages and 10 (9) on Modern history. Most maps have several inset maps. See also the list of maps, inset maps and scale.
  • The maps have been produced in lithography and printed in zincography. This allowed for an easy color printing process in high volume. Usually an area color is used to indicate the political subdivision. In the upper margin the map name and number are given. All other information is inside the map frame.
• In comparison with the 1st edition
  • In comparison with the 1st edition the following changes can be noted.
    • The 3rd edition was also available with a publisher's cardboard binding.
    • Map 17 in the 1st edition (Europe at the end of the 15th century) is replaced with the maps 17a (Possessions of the House of Lützelburg) and 17b (Subdivision of Germany in Imperial Circles; Italy at the beginning of the 16th century) on one page.
    • The order of the inset maps of map 7 has been altered.
    • Some inset maps were moved from map 10 to map 8 and vice versa.
    • The color scheme was slightly changed. The maps in question of the 3rd edition have a somewhat brighter look.
    • On maps 11 and 12 the area color is (partially) replaced with outline color.
    • Minor corrections have been made, such as the erroneous scale of map 21.
    See also the page with pictures of both editions side by side for comparison purposes.

© M. Witkam, 2013