Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich, 7e-13e druk (1925-1938)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Enkele speciale uitgaven van de atlas

Titelgegevens

Titel: Taschenatlas vom Deutschen Reich
Uitgever: Justus Perthes, Gotha
Jaar: 1925-1938 (7e-13e druk)

Titelpagina (13e druk, 1938): Justus Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich
24 Karten in Kupferstich
Dreizehnte Auflage
Mit einem Namenverzeichnis und geographisch-statistischen Nachweisen
Gotha: Justus Perthes  1938 Vertaling:
Justus Perthes' Zakatlas van het Duitse Rijk
24 kaarten in kopergravure
Dertiende druk
Met een register en geografisch-statistische informatie
Gotha, Justus Perthes  1938

• Taschen-Atlas vom Deutschen Reich, 1938
  Voorkant band
  Dit is de tweede reeks van zakatlassen van Duitsland van Justus Perthes. Na 1938 zijn detailkaarten van Duitsland opgenomen in de Taschenatlas der ganzen Welt (1940-1944), die daardoor bijna twee keer zo dik werd. In de periode 1950-1964 is bij Perthes en opvolgers opnieuw, onder verschillende titels, een aparte zakatlas van Duitsland verschenen.
• Kenmerkend voor deze reeks is de sobere voorkant van de band, met titel
  • Justus Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich
  De atlassen uit de eerste reeks hadden een meer decoratieve band met daarop de rijksadelaar.
• Naast deze Atlas van Duitsland verschenen bij Justus Perthes in dezelfde periode nog een aantal zakatlassen.
• Van deze atlas wordt geen auteur genoemd. Het voorwoord is alleen ondertekend met de initialen M.H. De kaarten op de schaal 1:1.500.000 zijn ontleend aan de kaart van Duitsland in 4 bladen, van Carl Vogel, uit de 9e druk van Stielers Hand-Atlas. De detailkaarten op de schaal 1:500.000 zijn gebaseerd op Vogels Karte des Deutschen Reichs.
• Er zijn verschillende speciale uitgaven van de atlas verschenen, voor kranten en andere bedrijven. Zie ook de pagina met plaatjes van enkele van deze uitgaven.

Band

De uitgave uit 1938 van de atlas heeft een kartonnen band, beplakt met beige papier, en een witlinnen rug. Op de voorkant staat de titel met het logo van Justus Perthes in de vorm van het monogram JP. De titel staat ook op de rug. De speciale uitgaven zijn vaak iets minder sober, met een linnen band en de naam en het logo van het betreffende bedrijf. Zie ook de pagina met plaatjes van enkele speciale uitgaven.

Inhoud

Aan de binnenkant van de band staat de bladwijzer van de atlas. Daarna komen de titelpagina, de inhoudopgave en het voorwoord (elk 1 bladzijde). Het geografisch-statistische deel heeft 18 bladzijden en het plaatsnamenregister 96. Tenslotte zijn er de 24 kaarten (op 2 pagina's) van  20 × 17 cm,  in kleur, enkelzijdig gedrukt op degelijker papier dan dat van de tekstpagina's.

Van de 24 kaarten zijn er 19 voor de verschillende delen van Duitsland op de schaal 1:1.500.000. De uitsnede daarvan sluit zo goed mogelijk aan bij de staatkundige indeling. Verder zijn er 5 detailkaarten van enkele toeristische gebieden op de schaal 1:500.000. Zie voor de details de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De 19 'hoofdkaarten' bestaan uit delen van de kaart van Duitsland in 4 bladen van Carl Vogel uit de 9e druk van Stielers Hand-Atlas (kaartbladen 9-12). Deze atlas verscheen in de periode 1905-1924; de kaarten zijn natuurlijk verder bijgewerkt. Er is dus niet gekozen voor de kaarten van Duitsland uit de 10e druk (1925-1945). Een reden daarvoor kan zijn dat die kaarten de schaal 1:925.000 hebben, waarbij voor eenzelfde dekking van Duitsland minstens 40 kaarten op zakatlasformaat nodig zouden zijn.

De 5 detailkaarten geven enkele toeristische gebieden weer: het dal van de Rijn, de Harz, het Thüringerwoud, het Reuzengebergte en de Beierse Alpen. Deze kaarten bestaan uit delen van 'Vogels Karte des Deutschen Reichs und der Alpenländer', een kaart van Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk in 33 bladen.

De kaarten zijn vervaardigd in kopergravure en lithografisch gedrukt. Bovenaan de kaart staan steeds de naam van het blad, de titel van de atlas en het nummer van de kaart. Onderaan staan de schaal, de tekst "Gotha: Justus Perthes" en een schaalstok. In de marge staan letters (verticaal) en cijfers (horizontaal) om met behulp van het register de namen op de kaart te kunnen vinden.

De grenzen van de staatkundige eenheden zijn groen gekleurd. Het reliëf wordt in bruine arcering aangegeven. Rivieren zijn zwart, meren en zeeën blauw, spoorwegen rood. Op de detailkaarten van toeristische gebieden is alleen het reliëf aangegeven; bredere rivieren zijn daar blauw gekleurd.

Uitgaven

In de periode 1925-1938 zijn de 7e tot en met de 13e druk van de atlas verschenen, dus gemidddeld elk twee jaar een nieuwe druk; zie de lijst met uitgaven. De opzet van de atlas is in die periode niet veranderd. De kaarten werden wel regelmatig geactualiseerd.

In de periode 1926-1930 zijn ook enkele speciale uitgaven verschenen, voor kranten en andere bedrijven. Daarbij wordt op de band de naam van het bedrijf vermeld en niet die van Justus Perthes. Meestal zijn enkele pagina's gewijd aan het betreffende bedrijf. Het oorspronkelijke voorwoord is vervallen, en soms vervangen door een 'eigen' voorwoord. De bladzijden met statistische informatie, het register en de kaarten zijn hetzelfde als in de oorspronkelijke uitgave. Zie ook de pagina met plaatjes van enkele speciale uitgaven. Minstens één van deze uitgaven – die voor Siemens-Schuckert – bevat extra kaarten.

Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich, 7th-13th editions (1925-1938)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Some special editions of the atlas

• Title description
  • Title: Taschenatlas vom Deutschen Reich
    Publisher: Justus Perthes, Gotha
    Year: 1925-1938 (7th-13th editions)
  • Title page:
    Justus Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich
    24 Karten in Kupferstich
    Dreizehnte Auflage
    Mit einem Namenverzeichnis und geographisch-statistischen Nachweisen
    Gotha: Justus Perthes  1938 Translation:
    Justus Perthes Pocket Atlas of the German Empire
    24 maps in copper engraving
    Thirteenth edition
    With an index and geographical and statistical information
    Gotha, Justus Perthes  1938
  • Taschen-Atlas vom Deutschen Reich, 1938
    Front cover
    This is the second series of pocket atlases of Germany from Justus Perthes. After 1938 regional maps of Germany have been incorporated in the Taschenatlas der ganzen Welt (1940-1944) that, as a result, saw its number of maps almost doubled. In the 1950-1964 period Perthes and successors have again published a separate atlas of Germany under several titles.
  • The atlases of this series are characterized by their plain front cover, with only the title
    • Justus Perthes Taschenatlas vom Deutschen Reich
    The atlases from the first series had a more decorative binding with the imperial eagle on its cover.
  • Complementary to this Atlas of Germany several other pocket atlases were published by Justus Perthes in the same period.
  • No author is mentioned for this atlas. The preface is signed with the initials M.H. only. The maps at the scale of 1:1,500,000 were derived from the map of Germany in 4 sheets, by Carl Vogel, in the 9th edition of Stielers Hand-Atlas. The regional maps at 1:500,000 are based on Vogel Karte des Deutschen Reichs.
  • Several special editions of the atlas were issued, for newspapers and other companies. See also the page with pictures of some of these editions.
• Binding
  • The 1938 edition has a plain cardboard binding, pasted with beige paper, and a white cloth spine. On the front cover is the title with the Justus Perthes logo in the form of a monogram JP. The title is also given on the spine. The special editions are a bit less plain, with a cloth binding and the name and logo of the company in question. See also the page with pictures of some of these editions.
• Contents
  • In the inside front cover is the sheet index of the atlas. Thereafter are title page, table of contents and preface (1 page each). The geographical and statistical section has 18 pages and the place name index 96. In the end are the 24 maps (double page) measuring  20 × 17 cm,  in color, printed on one side only on more solid paper that the text pages.
  • There are 19 maps of the different regions of Germany at a scale of 1:1,500,000. Their cut-out closely follows the political subdivision. The other 5 maps depict several touristic regions at a scale of 1:500,000. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale.
  • The 19 'main maps' are composed from parts of the map of Germany in 4 sheets by Carl Vogel from the 9th edition of Stielers Hand-Atlas (map sheets 9-12). This atlas was published in the 1905-1924 period; the maps are updated of course. A decision must have been made not to choose the maps of Germany from the 10th edition (1925-1945). A possible reason for this choice is the fact that those maps have a scale of 1:925,000. For a comparable coverage of Germany, at least 40 maps in pocket atlas size would have been needed.
  • The 5 regional maps depict some touristic regions: the Rhine valley, the Harz, the Thuringian Forest, the Giant Mountains and the Bavarian Alps. These maps consist of parts of 'Vogels Karte des Deutschen Reichs und der Alpenländer', a map of Germany, Switzerland and Austria in 33 sheets.
  • The maps have been produced in copper engraving and were printed lithographically. In the upper margin of the maps are the sheet name, the atlas title and the sheet number. In the lower margin are the scale of the map, the text "Gotha: Justus Perthes" and a linear scale. In the margin of the maps are letters (vertically) and digits (horizontally) to facilitate finding names on the map with the index.
  • The borders of the political entities are colored green. The relief is indicated with brown hachuring. Rivers are black, lakes and seas blue, railroads red. On the detailed maps of touristic regions only the relief is indicated, and larger rivers are colored blue.
• Editions
  • In the 1925-1938 period, the 7th through 13th editions of the atlas were published, so there was a new edition about every two years; see the list of editions. The design of the atlas has not changed in those years. The maps were updated on a regular basis.
  • In the 1926-1930 period several special editions were issued, for newspapers and other companies. The company name is then mentioned on the cover and not Justus Perthes'. Usually some pages are devoted to the company in question. The original preface is omitted and sometimes replaced with a custom preface. The pages with statistical information, the index and the maps are the same as in the original edition. See also the page with pictures of some of these editions. At least one of them – for Siemens-Schuckert – contains additional maps.

© M. Witkam, 2011
(rev. 2012-04-24)