Compendiöser Atlas, 14e druk (1861-1867)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met de 11e druk

Titelgegevens

Titel: Compendiöser allgemeiner Atlas
Uitgever: Geographisches Institut, Weimar
Jaar: 1861-1867 (14e druk)

Titelpagina: H. Kiepert's compendiöser allgemeiner Atlas der Erde und des Himmels
Vierzehnte Auflage.
Neu bearbeitet von Dr. Richter, Lehrer an der Realschule zu Weimar, und Ad. Gräf.
Inhalt: ...
Weimar  Geographisches Institut  1867 Vertaling:
H. Kiepert's beknopte algemene Atlas van de Aarde en de Hemel
Veertiende druk.
Volledig herzien door Dr. Richter, leraar aan het Atheneum te Weimar, en Ad. Gräf.
Inhoud: ...
Weimar  Geographisches Institut  1867

• Compendiöser allgemeiner Atlas, 1867
  7. Europa   XL
  Deze atlas, oorspronkelijk bedoeld als schoolatlas – zie bijvoorbeeld de 1e druk – heeft in de loop van de tijd steeds meer het karakter gekregen van een kleine uitvoering van de veel grotere Allgemeine Hand-Atlas. De titel van deze atlas is afgeleid van het woord 'compendium' ofwel samenvatting.
• Vanaf de 9e druk (1847) van de atlas wordt Heinrich Kiepert als auteur genoemd. Vanaf 1856 werkte Kiepert voor de uitgeverij Dietrich Reimer in Berlijn, dus niet meer voor het Geographische Institut.
• Aan deze uitgaven hebben meegewerkt Dr. Richter, leraar in Weimar, en Adolf Gräf, verbonden aan het Geographische Institut. De laatste was vanaf 1856 ook een van de auteurs van de Allgemeine Hand-Atlas.

Band

Dit exemplaar is gebonden in een kartonnen band beplakt met gemarmerd papier, met een leren rug, zonder titel of andere aanduidingen van de inhoud. De afmetingen zijn  32 × 25 cm (B × H).  De kaarten zijn ongevouwen ingebonden. Bij deze atlas is ingebonden de 15e druk (1864) van de Atlas der alten Welt.

Inhoud

De atlas begint met een titelpagina met inhoudsopgave. Daarna komen 8 bladzijden met toelichting bij de vijf natuurkundige kaarten en 2 bladzijden met taalkundige opmerkingen. Het kaartendeel, met 36 kaarten, begint met de 5 natuurkundige kaarten en een lijst van gebruikte afkortingen van bergnamen op de natuurkundige kaart van Midden-Europa. Daarna komen een wereldkaart, een kaart van Europa en 19 kaarten van de Europese landen met de nadruk op Midden-Europa (11 kaarten). Daarna zijn er 8 kaarten van de overige werelddelen. Tenslotte zijn er 2 sterrenkundige kaarten. Er is geen register. Zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

Op de 5 natuurkundige kaarten – Wereld, Amerika, Azië, Europa, Midden-Europa – staan bergketens en vulkanen, rivieren, zeestromen, winden en dergelijke afgebeeld. Op de kaarten van Azië en Europa is ook informatie te vinden over klimaat en vegetatie. Op de kaart van Midden-Europa zijn laagland en zeeën aangegeven met een vlakkleur. Op de andere 28 kaarten ligt de nadruk op de staatkundige indeling, aangegeven door een randkleur met bies. De 2 sterrenkundige kaarten zijn ongekleurd.

De kaarten zijn meestal vervaardigd in kopergravure – blad 34, zonnestelsel, in lithografie – en met de hand gekleurd. Rechtsboven staat steeds een kaartnummer in Romeinse cijfers, maar dat komt niet altijd overeen met het nummer in de inhoudsopgave. In het midden van de benedenmarge staat de naam van de uitgever. Linksonder staat de naam van de cartograaf, meestal H. Kiepert en/of A. Gräf, soms ook C. Ohmann; een enkele kaar staat daar ook een jaartal. Op bijna alle kaarten worden de graveurs genoemd. Details zijn te vinden in de lijst van cartografen en graveurs.

Uitgaven

Van deze 14e druk zijn uitgaven bekend uit 1861 en 1867.

Vergelijking met eerdere uitgaven

Vergeleken met eerdere uitgaven – hier in het bijzonder de 11e druk (1853) – is de opzet van de atlas gelijk gebleven. Er zijn wel enkele wijzigingen te constateren.

• De atlas is – overigens al vanaf de 12e druk – met één kaart uitgebreid.
  • 10a. Thüringische Länder / Thüringen
• Vier kaarten zijn helemaal nieuw getekend.
  • 14. Preussen / Pruisen
  • 29. Afrika
  • 33. Australien / Australië
  • 34. Planeten-System / Zonnestelsel
• Grenzen zijn veranderd. Dat is vooral goed te zien op de kaarten van Duitsland (8, 11, 12, 14) en Italië (17, 18).
• Veel van de nog door Kiepert getekende kaarten zijn herzien door Gräf.

Zie ook de pagina met plaatjes van beide uitgaven ter vergelijking naast elkaar.

Compendiöser Atlas, 14th edition (1861-1867)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with the 11th edition

• Title description
  • Title: Compendiöser allgemeiner Atlas
    Publisher: Geographisches Institut, Weimar
    Year: 1861-1867 (14th edition)
  • Title page: H. Kiepert's compendiöser allgemeiner Atlas der Erde und des Himmels
    Vierzehnte Auflage.
    Neu bearbeitet von Dr. Richter, Lehrer an der Realschule zu Weimar, und Ad. Gräf.
    Inhalt: ...
    Weimar  Geographisches Institut  1867 Translation:
    H. Kiepert's Concise general Atlas of the Earth and the Skies
    Fourteenth edition.
    Completely reworked by Dr. Richter, teacher at the Realschule in Weimar, and Ad. Gräf.
    Contents: ...
    Weimar  Geographisches Institut  1867
  • Compendiöser allgemeiner Atlas, 1867
    7. Europa   XL
    This atlas, originally conceived as a school atlas – e.g. the 1st edition – has gradually evolved into a smaller version of the comprehensive Allgemeine Hand-Atlas. Its title is derived from the word 'compendium' or summary.
  • Starting with the 9th edition Heinrich Kiepert as the author. From 1856 Kiepert worked for the Dietrich Reimer publishing company in Berlin, not for the Geographical Institute in Weimar anymore.
  • Contributors to this edition were Dr. Richter, teacher in Weimar, and Adolf Gräf, from the Geographische Institut. From 1856 Gräf was also one of the authors of the Allgemeine Hand-Atlas.
• Binding
  • This copy is bound in a cardboard binding pasted with marbled paper, with a leather spine, without a title or other indications of the contents. It measures  32 × 25 cm (W × H).  The maps are unfolded. Bound together is the 15th edition (1864) of the Atlas der alten Welt.
• Contents
  • The atlas has a title page with the table of contents. Then come 8 pages of explanations to the five physical maps and 2 pages of linguistic remarks. The map section, with 36 maps, begins with the 5 physical maps and a list of abbreviations of mountain names used on the physical map of Central Europe. Thereafter are a world map, a map of Europe and 19 maps of European countries with an emphasis on Central Europe (11 maps). Then there are 8 maps of the other continents. Finally, there are 2 astronomical maps. There is no index. See also the list of maps, inset maps and scale.
  • On the 5 physical maps – World, America, Asia, Europe, Central Europe – are depicted the mountain ranges and volcanoes, rivers, sea currents, winds etcetera. On the maps of Asia and Europe there is also information on climate and vegetation. On the map of Central Europe the lowland and the seas are indicated with an area color. On the other 29 maps the emphasis is on the political division, indicated by an outline color with edging. The 2 astronomical maps are uncolored.
  • The maps are produced in copper engraving – sheet 34, solar system, in lithography – and hand colored. In the upper right is always the map number in Roman numerals, not always corresponding with the number in the table of contents. In the center of the bottom margin is the name of the publisher. In the bottom left of the maps the name of the cartographer is mentioned, usually H. Kiepert and/or A. Gräf, and sometimes also C. Ohmann; a few times a year is given. On most maps the engravers are mentioned. Details can be found in the list of cartographers and engravers.
• Printings
  • Known printings of the 14th edition are dated 1861 and 1867.
• In comparison with with earlier editions
  • Compared with previous editions – in this case the 11th edition (1853) in particular – the structure of the atlas remained unchanged. Several changes can be noted however.
    • The atlas has an additional map – since the 12th edition already.
      • 10a. Thüringische Länder / Thuringia
    • Four maps have been completely redrawn.
      • 14. Preussen / Prussia
      • 29. Africa
      • 33. Australien / Australia
      • 34. Planeten-System / Solar system
    • Boundaries also have changed. This is most obvious on the maps of Germany (8, 11, 12, and 14) and Italy (17, 18).
    • Many maps originally drawn by Kiepert were revised by Gräf.
    See also the page with pictures of both editions side by side for comparison purposes.

© M. Witkam, 2013