Compendieuser Atlas, 1e druk (1812-1823)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

Plaatjes van de uitgaven 1812 en 1818
Plaatjes van de uitgaven 1818 en 1823
Plaatjes van de uitgave 1823
Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Compendieuser allgemeiner Atlas
Uitgever: Geographisches Institut, Weimar
Jaar: 1812-1823 [1e druk]

Titelpagina (uitgave 1812): Compendieuser Allgemeiner Atlas
Nach den besten Quellen entworfen, und
zu allen Lehrbüchern beym Geographischen Unterrichte brauchbar
Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts. 1812. Vertaling:
Beknopte algemene atlas
Ontworpen naar de beste bronnen, en
bruikbaar bij alle leerboeken voor het aardrijkskunde-onderwijs
Weimar Uitgegeven door het Geographische Institut. 1812.

Titel op de band (uitgave 1812): Compendieuser Allgemeiner Atlas
zu allen Lehrbüchern beim geographischen Unterrichte brauchbar.
Weimar, im Verlage des Geographischen Instituts 1812.

Titelpagina (uitgave 1818): Compendieuser Allgemeiner Atlas
Nach den besten Quellen entworfen, und
zu allen Lehrbüchern beym Geographischen Unterrichte brauchbar
Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts. 1816.

Titel op de band (uitgave 1818): Compendieuser Allgemeiner Attlas
zu allen Lehrbüchern beim geographischen Unterrichte brauchbar.
Weimar, im Verlage des Geographischen Instituts 1818.

Titelpagina (uitgave 1823):
ontleend aan Espenhorst, Petermann's Planet vol. I, p. 147 Compendieuser Allgemeiner Atlas.
nach den besten Hülfsmitteln entworfen, und zum
Geographischen Unterrichte bei allen Lehrbüchern brauchbar eingerichtet
von C.F. Weiland.
Inhalt. ...
Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts 1823.

Compendieuser allgemeiner Attlas, 1818
Voorkant band XL
De 2e druk van deze atlas verscheen in 1827. De uitgaven daarvóór, uit 1812, 1818 en 1823, worden hier beschreven als de – niet als zodanig aangeduide – 1e druk.
Deze drie uitgaven verschillen nogal van elkaar. De kaarten van de uitgaven uit 1812 en 1818 zijn vergelijkbaar, maar als gevolg van het Congres van Wenen (1814-1815) onderging Europa een grondige staatkundige herordening. De kaarten van de uitgave uit 1823 zijn helemaal nieuw getekend.
Een exemplaar van de uitgave uit 1823 was voor deze beschrijving niet beschikbaar. De hier vermelde gegevens zijn gebaseerd op de Zweedse uitgave Allmän Atlas af C.F. Weiland, waarin de kaarten dezelfde zijn als die in de Duitse uitgave uit 1823.
In de uitgaven uit 1812 en 1818 wordt geen auteur genoemd. Van 1823 tot en met 1847 (9e druk) was de auteur Carl Ferdinand Weiland (1782-1847). Zie ook het overzicht.
Deze atlas wordt niet expliciet een schoolatlas genoemd, maar in de ondertitel wordt de bruikbaarheid naast schoolboeken genoemd. Dit exemplaar in wel duidelijk als schoolatlas gebruikt. Bij het Geographische Institut was ook een 'echte' schoolatlas te koop, de 'Neuer methodischer Schul-Atlas'. Vanaf 1821 was Weiland ook daarvan de auteur.
De titel van de atlas is afgeleid van het woord 'compendium' ofwel samenvatting.

Band

De uitgaven uit 1812 en 1818 hebben een blauwe band van stevig papier met afmetingen 27 × 21 cm (B × H). Om de rug zit een papieren versteviging. Op de voorkant is een etiket met de titel geplakt. Bij de uitgave uit 1818 is het woord Attlas gespeld met dubbel t. De kaarten zijn ongevouwen ingebonden.

Inhoud

De uitgaven uit 1812 en 1818 hebben een titelpagina, een inhoudsopgave van een pagina, en vervolgens 32 kaartbladen, enkelzijdig gedrukt op handgeschept papier. Het kaartendeel begint met 2 wereldkaarten waarop ook summier economische gegevens voorkomen: landbouwproducten, visvangst, mineralen. Daarna komen 23 kaarten van de Europese landen, met de nadruk op Midden-Europa (13 kaarten). Tenslotte zijn er 7 kaarten met de andere werelddelen en details van enkele regio's: Oost- en West-Indië, Verenigde Staten.

Het kaartendeel van de uitgave uit 1823 bestaat uit 30 kaartbladen: 2 wereldkaarten, 21 kaarten van de Europese landen, waarvan 11 voor Midden-Europa, en 7 kaarten van de andere werelddelen en enkele regio's: Zuidoost-Azië, Verenigde Staten, West-Indië.

Op bijna alle kaarten staat een jaartal. In de uitgave uit 1812 is dat steeds 1812, in de uitgave uit 1818 loopt het van 1814 tot en met 1817, in de uitgave uit 1823 zijn de het jaren 1823, 1824 en 1825. Zie ook de lijsten van kaarten en datering.

De kaarten zijn vervaardigd in kopergravure en met de hand gekleurd, in vlakkleur (1812, 1818) of in randkleur (1823), naar de staatkundige indeling. Op de kaarten worden de namen van het gebied en van de uitgever genoemd, in de uitgave uit 1823 ook de cartograaf en soms de graveur. Er wordt geen schaal op vermeld, maar meestal is er wel een schaalstok waaruit de schaal is op te maken; zie de lijsten van kaarten, bijkaarten en schaal.

Uitgaven

Zoals boven gezegd verschillen de drie uitgaven nogal. De kaarten van de uitgaven uit 1812 en 1818 zijn vergelijkbaar maar de grenzen lopen heel anders. Een vergelijking van deze twee uitgaven is te vinden in de vergelijkende tabel en op de pagina met plaatjes van beide uitgaven.

Een vergelijking van de uitgaven uit 1818 en 1823 is nauwelijks zinvol. De uitgave uit 1823 is in feite een nieuwe editie. Voor de volledigheid is ook hier een pagina met plaatjes van beide uitgaven.

Compendieuser Atlas, 1st edition (1812-1823)

Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
- Pictures of the 1812 and 1818 printings
- Pictures of the 1818 and 1823 printings
- Pictures of the 1823 printing
- Tables and lists to the atlas

Title description
- Title: Compendieuser allgemeiner Atlas
  Publisher: Geographisches Institut, Weimar
  Year: 1812-1823 [1st edition]
- Title page (1812 printing): Compendieuser Allgemeiner Atlas
  Nach den besten Quellen entworfen, und
  zu allen Lehrbüchern beym Geographischen Unterrichte brauchbar
  Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts. 1812. Translation:
  Concise general Atlas
  Designed after the best sources, and
  usable with all text books for geography education
  Weimar Published by the Geographische Institut. 1812.
- Title on cover (1812 printing): Compendieuser Allgemeiner Atlas
  zu allen Lehrbüchern beim geographischen Unterrichte brauchbar.
  Weimar, im Verlage des Geographischen Instituts 1812.
- Title page (1818 printing): Compendieuser Allgemeiner Atlas
  Nach den besten Quellen entworfen, und
  zu allen Lehrbüchern beym Geographischen Unterrichte brauchbar
  Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts. 1816.
- Title on cover (1818 printing): Compendieuser Allgemeiner Attlas
  zu allen Lehrbüchern beim geographischen Unterrichte brauchbar.
  Weimar, im Verlage des Geographischen Instituts 1818.
- Title page (1823 printing):
  derived from Espenhorst, Petermann's Planet vol. I, p. 147 Compendieuser Allgemeiner Atlas.
  nach den besten Hülfsmitteln entworfen, und zum
  Geographischen Unterrichte bei allen Lehrbüchern brauchbar eingerichtet
  von C.F. Weiland.
  Inhalt. ...
  Weimar Im Verlage des Geographischen Instituts 1823.
- Compendieuser allgemeiner Attlas, 1818
  Front cover XL
  The 2nd edition of the atlas appeared in 1827. The earlier printings, from 1812, 1818 and 1823, are described here as the 1st edition – not indicated as such.
- These three printings are quite different. The maps of the 1812 and 1818 printings are similar, but after the Congress of Vienna (1814-1815) the political situation in Europe was fundamentally changed. The maps of the 1823 printing have been newly drawn.
- A copy of the 1823 printing was not available for this description. The information given here is based on the Swedish version Allmän Atlas af C.F. Weiland, in which the maps are identical to those in the 1823 printing of the German version.
- In the 1812 and 1818 printings no author is mentioned. From 1823 through 1847 (9th edition) the author was Carl Ferdinand Weiland (1782-1847). See also the overview.
- This atlas is not explicitly named a school atlas, but in the subtitle the usability alongside of text books is mentioned. This copy has clearly been used as a school atlas. From the Geographische Institut a 'real' school atlas was also available, the 'Neuer methodischer Schul-Atlas'. From 1821 it also had Weiland as its author.
- The title of the atlas is derived from the word 'compendium' or summary.
Binding
- The 1812 and 1818 printings have a blue binding of solid paper measuring 27 × 21 cm (W × H). The spine has additional paper reinforcement. On the front cover a label with the title is pasted. On the 1818 printing the word Attlas is spelled with a double t. The maps are bound unfolded.
Contents
- The 1812 and 1818 printings have a title page, a table of contents of one page, and 32 map sheets, printed on one side only on handmade paper. The map section begins with 2 world maps which also summarily give economic data: agricultural products, fisheries, minerals. Thereafter are 23 maps of the European countries, with an emphasis on Central Europe (13 maps). Finally, there are 7 maps with the other continents and details of some regions (East and West Indies, United States).
- The map section of the 1823 printing contains 30 map sheets: 2 world maps, 21 maps of the European countries (11 of Central Europe) and 7 maps with the other continents and details of some regions (Southeast Asia, United States, West Indies).
- A year is mentioned on almost all maps: in the 1812 printing always 1812, in the 1818 printing ranging from 1814 through 1817, in the 1823 printing 1823, 1824 and 1825. See also the lists of maps and date.
- The maps are produced in copper engraving, hand colored in area color (1812, 1818) or in outline color (1823) after the political division. On the maps the names of the region and of the publisher are mentioned, in the 1823 printing also the cartographer and sometimes the engraver. A scale is not given, but usually there is a linear scale from which the scale can be derived; see the lists of maps, inset maps and scale.
Printings
- As stated above the three printings are quite different. The maps in the 1812 and 1818 printings are similar but the boundaries have changed dramatically. A comparison of these printings can be found in the comparison table and on the page with pictures of both printings.
- A comparison of the 1818 and 1823 printings is hardly useful. The 1823 printing is actually a new edition. For completeness also in this case there is page with pictures of both printings.

valid HTML valid CSS