Flemmings Namentreue Länderkarten (ca. 1910)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de kaartserie. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de kaarten
• Tabellen en lijsten bij de kaartserie

Titelgegevens

Titel: Flemmings Namentreue (idionomatographische) Länderkarten
Uitgever: Carl Flemming
Jaar: 1904-1913?

Titel (omslag van kaartblad 5): Flemmings Namentreue (idionomatographische) Länderkarten
Blatt 5, Nord-Amerika
in flächentreuer Azimutal-projektion auf den Hauptpunkt von 40° n. Br. / 100° w. L. v. Gr.
Mittelpunkts-Maassstab: 1:10 000 000
Herausgegeben von Otto Herkt
Carl Flemming, Verlag, A.G.
Berlin W  Glogau Vertaling:
Flemmings landkaarten met de namen in de landstaal
Blad 5. Noord-Amerika
in equivalente azimutale projectie met middelpunt op 40° N.B. en 100° W.L. v. Greenwich
Schaal in het middelpunt 1:10.000.000
Onder redactie van Otto Herkt
Uitgeverij Carl Flemming N.V.  Berlin W  Glogau

Flemmings Namentreue Länderkarte
Omslag van blad 5. Noord-Amerika

• De kaarten uit deze serie zijn samengesteld uit kaartbladen van de 9e druk van Sohr-Berghaus' Handatlas. Die atlas, in losse bladen verschenen in de periode 1902-1906, is nooit voltooid.
• Er zijn in deze serie in de periode 1904-1913 minstens 7 kaarten verschenen. De 8e kaart was in voorbereiding, en er moesten nog meer kaarten volgen. Maar ook deze serie is stopgezet.
• Het bijzondere van deze kaarten – en daarmee werd ook geadverteerd – is dat de plaatsnamen gegeven zijn in de taal van het betreffende land; vandaar de toevoeging 'namentreu' of, geleerder klinkend, 'idionomatographisch'.
• De ontwerper van de kaarten is Prof. Dr. Alois Bludau (1861-1913), een bekend geograaf en een expert op het gebied van kaartprojecties. Hij werkte overigens al in 1909 niet meer bij uitgeverij Flemming.
• Redacteur van de kaartserie is Otto Herkt, directeur van de Geografische Instelling van de uitgeverij Carl Flemming in Glogau.
• Glogau (nu Głogów in Polen) was een vrij kleine stad in de Pruisische provincie Silezië, in het oosten van Duitsland.

Kaarten

In deze serie zijn de volgende kaarten verschenen: 1. Rusland, 2. Frankrijk, 3. Italië, 4. Oostenrijk-Hongarije, 5. Noord-Amerika, 6. Zuid-Amerika en 7. Balkanschiereiland. In voorbereiding was: 8. Duitsland. Gepland waren in ieder geval ook nog: Groot-Brittannië, Scandinavië, Azië en Afrika. De kaarten van Noord- en Zuid-Amerika, verschenen rond 1905, zijn direct afgeleid uit de kaarten van Sohr-Berghaus' Handatlas.

De kaarten werden doorgaans gevouwen verkocht, al dan niet op linnen geplakt, en in een omslag van papier of linnen (ze waren ook als wandkaarten te koop). Op de voorkant van het omslag staat de titel, op de achterkant een overzicht van de al verschenen kaartbladen, en op de binnenkant toelichting en een wervende tekst.

De kaarten zijn geproduceerd in kleurenlithografie (steendruk). De grenzen van landen en administratieve eenheden hebben een randkleur. De zeeën zijn gekleurd van lichtblauw (ondiep) naar donkerder blauw (diep). Het reliëf is aangegeven door een bruine arcering. De achtergrond van landoppervlakken is licht geelbruin; ze zijn daardoor minder helder dan wanneer de achtergrond wit was gebleven.

De kaarten zijn nogal vol, met plaatsnamen en allerlei andere informatie. Verder hebben ze veel bijkaartjes. Daar zijn natuurlijk detailkaartjes van stedelijke gebieden bij, maar ook allerlei thematische kaartjes, zoals van bevolkingsdichtheid, landbouw, industrie enz. De kaarten zijn steeds ontworpen in een equivalente (oppervlaktegetrouwe) projectie – kaartprojecties waren Bludau's specialisme.

De uitgever noemt als belangrijkste vernieuwing het feit dat de kaarten 'naamgetrouw' (namentreu) zijn: de plaatsnamen zijn geschreven in de taal van het afgebeelde land (zie de tekst aan de binnenkant van het omslag). Dat was inderdaad in die tijd ongebruikelijk. Het voordeel is natuurlijk dat er maar één versie van de kaart nodig is, en niet verschillende versies voor verschillende talen.

In een recensie van de kaartserie door Max Friederichsen (Geographische Zeitschrift, 1911) worden ook enkele nadelen genoemd. Zo zal niet iedereen geografische termen – gebergte, provincie – in een onbekende taal herkennen. De schrijver van de recensie geeft als voorbeeld het Russisch. Je zult die termen dus toch in een andere taal moeten vertalen, bijvoorbeeld in de marge van de kaart – en dat gebeurt op deze kaarten dan ook. Een extra probleem daarbij is de transcriptie: de omzetting van plaatsnamen naar het Latijnse alfabet.

Net als de kaarten van Sohr-Berghaus' Handatlas (9e druk) zijn deze kaarten zeldzaam. In bibliotheken heb ik de 7 kaarten wel kunnen traceren, en soms ook het jaar van uitgave. De details staan bij de tabellen.

• Lijst van kaarten en datering
• Lijst van kaarten, bijkaarten en schaal (van mijn exemplaren)

Flemmings Namentreue Länderkarten (ca. 1910)

• Below is a description of the map series in keywords. Related pages
  • Pictures of the maps
  • Tables and lists to the map series

• Title description
  • Title: Flemmings Namentreue (idionomatographische) Länderkarten
    Publisher: Carl Flemming
    Year: 1904-1913?
  • Title (cover of sheet 5):
    Flemmings Namentreue (idionomatographische) Länderkarten
    Blatt 5, Nord-Amerika
    in flächentreuer Azimutal-projektion auf den Hauptpunkt von 40° n. Br. / 100° w. L. v. Gr.
    Mittelpunkts-Maassstab: 1:10 000 000
    Herausgegeben von Otto Herkt
    Carl Flemming, Verlag, A.G.
    Berlin W  Glogau Translation:
    Flemmings maps with local language names
    Sheet 5. North America
    in equivalent azimuthal projection with center at 40° N. and 100° W. o. Greenwich
    Midpoint scale 1:10,000,000
    Edited by Otto Herkt
    Carl Flemming Publishers, Inc.  Berlin W  Glogau
  • Flemmings Namentreue Länderkarte
    Cover of sheet 5. North America
    The maps in this series are composed of map sheets form the 9th edition of Sohr-Berghaus' Handatlas. That atlas, separate sheets of which were published between 1902 and 1906, has never been completed.
  • Between 1904 and 1913 at least 7 maps have been published. An 8th map was in preparation, and more maps were to follow. But also this series has been discontinued.
  • Special about these maps – and advertised as such – is the fact that the toponyms are given in the language of the country involved; the reason for the additional 'namentreu' or, more academic, 'idionomatographisch'.
  • The maps are designed by Prof. Dr. Alois Bludau (1861-1913), a well known geographer and an expert in map projections. Already in 1909 he was not employed at Flemming Publishers anymore.
  • The editor of the map series is Otto Herkt, director of the Geographical Office of Flemming Publishers.
  • Glogau (now Głogów in Poland) was a modest town in the Prussian province of Silesia, in the eastern part of Germany.
• Maps
  • The following maps have been published in this series: 1. Russia, 2. France, 3. Italy, 4. Austria-Hungary, 5. North America, 6. South America, 7. Balkan Peninsula. In preparation was: 8. Germany. Also planned were: Great Britain, Scandinavia, Asia and Africa. Maps 5 and 6, published around 1905, have directly been derived from the maps in Sohr-Berghaus' Handatlas.
  • The maps were usually sold folded, optionally pasted on linen, in a paper or linen cover (they were also available as wall maps). The title is on the front cover; on the rear is an overview of the maps already published; on the inside cover is an explanatory and advertising text.
  • The maps have been produced by color lithography. Political borders have outline coloring. Seas are area colored from light blue to darker blue (deepest). A brown hachuring indicates the relief. The background of the land areas is of a light yellowish brown; a white background would have given them more clarity.
  • The maps are overloaded with toponyms and all kinds of other information. They have many inset maps, of urban areas of course, but also about population density, agriculture, industry etc. All maps are drawn in an equivalent (equal-area) projection – map projections were Bludau's specialism.
  • The most important innovation claimed by the publisher is the fact that the maps are 'name-preserving' (namentreu): toponyms are written in the language of the country involved (as explained in the inside cover text), which was unusual in those days. The advantage of course is that only one version of a map had to be made, and not several versions for different languages.
  • In a review of the map series by Max Friederichsen (Geographische Zeitschrift, 1911) several disadvantages are named. Not everyone will recognize geographical terms – mountain, district – in any language. The author of the review gives the Russian language as an example. So there will always be a need of translation, for example in the margin of the map – which is done on these maps. An additional problem in this case is the Latin transcription of toponyms.
  • Just as the maps of Sohr-Berghaus' Handatlas (9th edition) these maps are scarce. I still have been able to locate the 7 maps in libraries, sometimes with the year of publication. Details can be found in the table section.
    • list of maps and date
    • list of maps, inset maps, scale (of my copies)

© M. Witkam, 2015