Neuer Volks- und Familien-Atlas (1901-1909)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas:
  • een plaatje kiezen
  • alle plaatjes
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Neuer Volks- und Familien-Atlas
Uitgever: Velhagen & Klasing
Jaar: 1901, 1902, 1905, 1907, 1909

Titelpagina (1e uitgave, 1901): Velhagen & Klasings Neuer Volks- und Familien-Atlas in einhundert Kartenseiten
Herausgegeben von A. Scobel
Ausgeführt von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig
Bielefeld und Leipzig, Verlag von Velhagen & Klasing, 1901 (achterop: Kartendruck von C. Schönert in Leipzig)
Vertaling:
Velhagen & Klasings Nieuwe Volks- en Familie-atlas met 100 bladzijden kaarten
Uitgegeven door A. Scobel
Uitgevoerd door de Geografische Afdeling van Velhagen & Klasing in Leipzig
Bielefeld en Leipzig, Uitgeverij Velhagen & Klasing, 1901
(kaarten gedrukt bij C. Schönert in Leipzig)

N.B. De uitgever gebruikt in de titel, onder andere in Klaſing, de letter ſ (een 'lange s'), die erg op een f lijkt. De atlas wordt daarom regelmatig beschreven onder de titel "Velhagen & Klafings ..." met een f.

• Dit is een beknopte uitgave van de 4e druk van Andrees Handatlas
• De opvolgers van deze atlas, als beknopte uitgaven van Andrees Handatlas, zijn:
  • Kleiner Handatlas (1912-1928)
  • Das Bild der Erde (1930)

Band

Volks u. Familien-Atlas 1907
Voorkant band

De atlas werd, in de stijl van de tijd, geleverd in een Jugendstil-band van beige 'calico' (gedrukt katoen). De afmetingen van de band zijn 30 × 45 cm (breedte × hoogte), dus net iets kleiner dan die van Andrees Handatlas. Op de voorkant van de band staat de titel "Velhagen & Klasings Neuer Volks- u. Familien-Atlas" in rode letters, in een Jugendstil-variant van 'Fraktur' ('gebroken schrift' of 'gotisch schrift'). De voorkant is verder voorzien van gestileerde bladeren. Op de achterkant staat in het midden het logo van de uitgever V&K (Velhagen & Klasing) en onderaan de naam van de boekbinder (Julius Hager, Buchbinderei, Leipzig).

Op de schutbladen, voorin en achterin, staat het oostelijk halfrond afgebeeld, eenmaal met en eenmaal zonder V&K-logo, op een achtergrond van gestileerde bladeren - ook weer helemaal in Jugendstil.

Inhoud

De atlas bevat titelpagina, 2 bladzijden inhoudsopgave en 100 bladzijden met kaarten in kleur (vanaf 1902: 102 bladzijden). De atlas heeft geen plaatsnamenregister.

De bladzijden met kaarten zijn van stevig papier en enkelzijdig bedrukt. De meeste kaarten beslaan twee bladzijden. De gedetailleerde inhoud is te vinden in het overzicht van kaarten, bijkaarten en schaal bij de tabellen.

De kaarten in de atlas zijn overgenomen uit Andrees Handatlas van dezelfde periode. De kaarten zijn bijna allemaal, met maand en jaar, gedateerd in de linker onderhoek. Zie voor details de tabel van kaarten en datering.

Uitgaven

Van de atlas zijn uitgaven bekend uit 1901, 1902, 1905, 1907 en 1909. De totale oplage was ongeveer 80.000 exemplaren. De uitgaven vanaf 1902 hebben geen jaartal meer op het titelblad. Ze zijn te dateren aan de hand van de kaarten. Vanaf 1902 heeft de atlas twee extra kaarten (101: Nieuw-Zeeland, 102: Palestina).

In mijn exemplaar uit 1901 loopt de datering van de kaarten van januari 1900 t/m mei 1901. Opvallend is dat in de latere uitgaven maar enkele kaarten geactualiseerd zijn. In mijn exemplaar uit 1905 hebben vijf kaarten een datum van januari 1905, waaronder de twee extra kaarten 101 en 102. De overige kaarten zijn dus nog steeds uit 1900/1901. In mijn exemplaar uit 1907 hebben vier van die vijf een nieuwe datum van augustus/september 1907. Zie verder het overzicht van kaarten en datering bij de tabellen.

Vergelijking van de Volksatlas met Andrees Handatlas 1899 (4e druk)

De Volksatlas is een beknopte uitgave van de 4e druk van Andrees Handatlas. Het aantal bladzijden met kaarten, 100 of 102, is aanmerkelijk kleiner dan het aantal van 186 in de Handatlas. Uit de Handatlas zijn vooral die kaarten weggelaten die voor een 'populaire' Duitse atlas van minder belang werden geacht: de thematische kaarten en de detailkaarten van andere landen dan Duitsland.

Ook het register van de Handatlas ontbreekt in de Volksatlas. De prijs was wel een heel stuk lager: 12,50 mark voor de Volksatlas en 32 mark voor de Handatlas. Aan het uiterlijk van de atlas, band en schutbladen, is veel zorg besteed. De uitgeverij probeerde met het aantrekkelijke uiterlijk en de lage prijs duidelijk een groter publiek aan te spreken.

• Vergelijking van de kaarten van de Volksatlas met de Handatlas
• Vergelijking van de kaarten van de Handatlas met de Volksatlas

Neuer Volks- und Familien-Atlas (1901-1909)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas:
    • select a picture
    • all pictures
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Neuer Volks- und Familien-Atlas
    Publisher: Velhagen & Klasing
    Year: 1901, 1902, 1905, 1907, 1909
  • Title page:
    Velhagen & Klasings Neuer Volks- und Familien-Atlas in einhundert Kartenseiten
    Herausgegeben von A. Scobel
    Ausgeführt von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig
    Bielefeld und Leipzig, Verlag von Velhagen & Klasing, 1901 (verso: Kartendruck von C. Schönert in Leipzig)
    Translation:
    New Popular Family Atlas with 100 pages of maps
    Published by A. Scobel
    Produced by the Geographical Department of Velhagen & Klasing in Leipzig
    Bielefeld and Leipzig, Velhagen & Klasing Publishers, 1901
    (maps printed by C. Schönert in Leipzig)
  • N.B. Publisher prints "Klaſings" and other words on title page with ſ character (long s), which looks a lot like an f; in descriptions, it often reads "Klafings" with an f.
  • This is a concise edition of the 4th edition of Andrees Handatlas.
  • Successors as concise editions of Andrees Handatlas:
    • Kleiner Handatlas (1912-1928)
    • Das Bild der Erde (1930)
• Binding
  Volks u. Familien-Atlas 1907
  Front cover
  • Beige Art Nouveau binding (30 × 45 cm); title in red on floral background; company logo and bindery name (Julius Hager, Buchbinderei, Leipzig) embossed on back cover.
  • End papers with eastern hemisphere on floral backgroud, one with company logo.
• Contents
  • Title page, 2 pages list of maps, 100 pages (102 in 1902 and later editions) of colored maps (see list of maps and dates in table section); no alphabetical index.
  • Maps printed on sturdy paper on one side only; maps derived from Andrees Handatlas of the time.
• Printings
  • Known printings: 1901, 1902, 1905, 1907, 1909; form 1902 printing 2 extra maps (101: New Zealand, 102: Palestine).
  • Printings after 1901 without year on title page; maps dated.
  • Total circulation about 80,000 copies.
  • Maps in 1901 edition dated from January 1900 through May 1901; maps in later editions rarely updated: most of them still 1900/01 (see list of maps and dates in table section).
• In comparison with Andrees Handatlas 1899 (4th edition)
  • Volksatlas contains only 100 (or 102) maps instead of 186 in Handatlas; thematic maps and detailed maps of countries outside Germany skipped; no index.
  • Considerably lower price (12,50 instead of 32 marks); attractive appearance (binding and end papers) to increase sales.
  • Maps of Volksatlas as opposed to Handatlas (in table section)
  • Maps of Handatlas as opposed to Volksatlas (in table section)

© M. Witkam, 2006