Kiepert's Hand-Atlas, 3e druk (1892-1900)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met de 2e druk

Titelgegevens

Titel: Kiepert's Hand-Atlas
Uitgever: Dietrich Reimer, Berlijn
Jaar: 1892-1900 (3e druk)

Titelpagina: Kiepert's Grosser Hand-Atlas
mit Namensverzeichnissen und Bevölkerungsziffern.
Statistischer Text von Dr. Paul Lippert,
Bibliothekar des Königlichen Preussischen Statistischen Bureaus
und M. Busemann, Kandidat der Staatswissenschaften.
Dritte Auflage.
Berlin.  Geographische Verlagshandlung Dietrich Reimer. Vertaling:
Kieperts Grote Handatlas
met namenregisters en bevolkingscijfers.
Statistische tekst door Dr. Paul Lippert,
bibliothecaris van het Koninklijke Pruisische Statistische Bureau
en M. Busemann, kandidaat in de Bestuurskunde.
Derde druk.
Berlijn.  Geographische Uitgeverij Dietrich Reimer.

• Kiepert's Hand-Atlas, 1900
  Voorkant band   XL
  Dit is de 3e en laatste druk van Kiepert's Hand-Atlas, ontworpen door de Duitse geograaf Heinrich Kiepert (1818-1899). Aan deze editie werkte ook zijn zoon Richard Kiepert (1846-1915) mee.
• Heinrich Kiepert heeft in de periode 1845-1852 voor het Geographische Institut in Weimar gewerkt aan de Allgemeine Hand-Atlas (1796-1893). Hij wordt vanaf 1848 tot en met de laatste uitgave van die atlas genoemd als (mede-)auteur. Ook die atlas wordt dus wel aangeduid als "Kiepert's Hand-Atlas"; heel verwarrend. Hier wordt met de aanduiding "Kiepert's Hand-Atlas" alleen de atlas bedoeld die is uitgegeven door Dietrich Reimer in Berlijn.
• De hierboven genoemde jaren van uitgave 1892-1900 van deze atlas zijn de jaartallen op de kaarten. De atlas verscheen in afleveringen. In de eerste complete atlas, beschikbaar in 1896, zijn de kaarten gedateerd 1892-1896. In latere uitgaven zijn er kaarten bijgewerkt. De laatste uitgave, ook dit exemplaar, dateert van 1900. Hij bevat één kaart (nummer 34. Ost-Asien) uit dat jaar.
• Het jaar van uitgave wordt niet vermeld op de titelpagina. De enige manier om dat jaar vast te stellen is het jaartal van elke kaart te inspecteren.
• Dit exemplaar heeft op de titelpagina een stempel met de tekst "Kartogr: Abteilung Dietrich Reimer (Vohsen). Wilhelm-Strasse 29". Dat lijkt erop te wijzen dat het een exemplaar van de uitgever is geweest.

Band

De atlas heeft een band van groen 'calico' (gedrukt katoen) met leren hoeken en rug; de afmetingen zijn  50,5 × 33 cm (H × B).  Op de voorkant staat de titel, met verdere informatie, in vergulde letters. Op de rug staat alleen de titel. De kaarten zijn gevouwen ingebonden.

Inhoud

De atlas heeft een titelpagina, met de gegevens van de samenstellers van de begeleidende tekst, een inhoudsopgave van 1 bladzijde, een alfabetisch overzicht (2 bladzijden) van landen en dergelijke met het kaartnummer, en 45 kaartbladen. Bij de meeste kaarten horen enkele tekstpagina's met statistische gegevens en een register van plaatsnamen; bij grotere plaatsen wordt het aantal inwoners vermeld. Bij elkaar zijn er 206 tekstpagina's waarvan 185 daadwerkelijk met tekst – de overige zijn blanco achterkanten.

De atlas begint met 3 wereldkaarten. Daarna komen 26 kaarten van Europa, waarvan 12 voor Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Zwitserland. Verder zijn er 5 kaarten van Azië, 2 van Australië en Oceanië, 3 van Afrika en 6 van Noord- en Zuid-Amerika. De kaarten zijn zo groot  (50 × 62,5 cm, H × B)  dat de meeste landen en regio's in redelijk grote schaal op één kaart passen.

De kaarten zijn vervaardigd in kleurenlithografie. De kleuring is staatkundig (randkleur met bies); de zeeën hebben een vlakkleur, de bergen zijn aangegeven met zwarte arcering. In de bovenmarge staat links de titel van de atlas "Kiepert's Grosser Handatlas", in het midden de naam van de kaart en rechts het kaartnummer. In de benedenmarge staan links gegevens over de cartograaf, de uitgave en het jaar. In het midden staat de tekst "Geographische Verlagshandlung Dietrich Reimer in Berlin, Inhaber Hoeffer & Vohsen". Rechts staan de namen van de graveurs.

Uitgaven

De eerste volledige uitgave van de atlas was in 1896 gereed. Er zijn ook uitgaven bekend van 1897 en 1900 (zoals dit exemplaar). Het jaar van uitgave is alleen vast te stellen door het jaartal van elke kaart te inspecteren. In alle uitgaven zijn de meeste kaarten gedateerd 1892-1895.

Vergelijking met de 2e druk

Vergeleken met de 2e druk zijn er een aantal opvallende verschillen. Allereerst is de atlas nu voorzien van uitgebreide statistische gegevens en een register, maar wel alleen voor de afzonderlijke kaarten. Verder is de titelpagina nu als tekst uitgevoerd; in de eerdere edities was die fraai gegraveerd. Nieuw in de 3e druk is het overzicht van landen met kaartnummers.

Het aantal kaarten (45) is gelijk gebleven. Er is een nieuwe kaart van Chili en Argentinië die in de plaats komt van de kaart van de westelijke Verenigde Staten. De kaart van Noordwest-Duitsland of Hannover en Sleeswijk-Holstein (Nº 8) is nu staand uitgevoerd, waardoor ook Noord-Sleeswijk – in 1866 door Pruisen geannexeerd – erop past. Aan de overige kaarten is niet veel veranderd: ze zijn bijgewerkt en de zeeën hebben een vlakkleur gekregen. Enkele kaarten (Nº 5, 39, 41, 44) hebben nieuwe of andere bijkaarten.

Alle details zijn te vinden in de vergelijkende tabel. Er is ook een pagina met plaatjes van beide edities ter vergelijking naast elkaar.

Kiepert's Hand-Atlas, 3rd edition (1892-1900)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with the 2nd edition

• Title description
  • Title: Kiepert's Hand-Atlas
    Publisher: Dietrich Reimer, Berlin
    Year: 1892-1900 (3rd edition)
  • Title page: Kiepert's Grosser Hand-Atlas
    mit Namensverzeichnissen und Bevölkerungsziffern.
    Statistischer Text von Dr. Paul Lippert,
    Bibliothekar des Königlichen Preussischen Statistischen Bureaus
    und M. Busemann, Kandidat der Staatswissenschaften.
    Dritte Auflage.
    Berlin.  Geographische Verlagshandlung Dietrich Reimer. Translation:
    Kieperts Comprehensive Hand Atlas
    with indexes of names and population figures.
    Statistical text by Dr. Paul Lippert,
    librarian of the Royal Prussian Statistical Office
    and M. Busemann, bachelor of Political Sciences
    Third edition.
    Berlin.  Geographical Publishing House of Dietrich Reimer.
  • Kiepert's Hand-Atlas, 1900
    Front cover   XL
    This is the 3rd and last edition of Kiepert's Hand-Atlas, designed by the German geographer Heinrich Kiepert (1818-1899). His son Richard Kiepert (1846-1915) also cooperated in this edition.
  • In the period 1845-1852 Heinrich Kiepert has also been working for the Geographische Institut in Weimar on the Allgemeine Hand-Atlas (1796-1893). From 1848 until the last edition of that atlas he is mentioned as a (co-)author. Therefore that atlas is also known as "Kiepert's Hand-Atlas": quite confusing. On these pages the name of "Kiepert's Hand-Atlas" is only used for the atlas published by Dietrich Reimer in Berlin.
  • The publication years 1892-1900 of this atlas, mentioned above, are the years on the maps. The atlas appeared in installments. The first complete edition was available in 1896, with maps dated 1892-1896. Maps have been updated in subsequent printings. The last printing, such as this copy, is dated 1900. It contains one map (number 34. Ost-Asien) from that year.
  • A printing year is not given on the title page. The only way to determine it is to inspect the year of every single map.
  • This copy has a stamp on the title page with the text "Kartogr: Abteilung Dietrich Reimer (Vohsen). Wilhelm-Strasse 29", which seems to indicate that it has belonged to the publisher.
• Binding
  • The atlas has a green calico binding with leather corners and spine; it measures  50.5 × 33 cm (H × W).  On the front cover the title, with other information, is embossed in gilt lettering. On the spine, only the title is mentioned. The maps have been bound folded.
• Contents
  • The atlas has a title page, with the information about the authors of the accompanying text, a table of contents of 1 page, an alphabetical list (2 pages) of countries and the like with the map number, and 45 map sheets. Most maps have accompanying text pages with statistics and an index of places; the number of inhabitants is mentioned for larger towns. There are 206 text pages in all, 185 of them actually with text – the others are blank versos.
  • The atlas begins with 3 world maps. Thereafter are 26 maps of Europe, including 12 for Germany, Austria-Hungary and Switzerland. There are 5 maps for Asia, 2 for Australia and Oceania, 3 for Africa and 6 for the Americas. The maps are so large  (50 × 62.5 cm, H × W)  that most countries and regions fit on one map in a fairly large scale.
  • The maps have been manufactured in color lithography. The coloring is political (outline color with edging); the seas have area color, the mountains are indicated by black hachuring. In the upper margin on the left is the title of the atlas "Kiepert's Grosser Hand Atlas", in the center the name of the map and on the right the map number. In the lower margin on the left is information on the cartographer, the edition and year. In the center is the text "Geographical Verlagshandlung Dietrich Reimer in Berlin, Inhaber Hoeffer & Vohsen". On the right are the names of the engravers.
• Printings
  • The first complete printing of the atlas was available in 1896. Other known printings are from 1897 and 1900 (such as this copy). The year of printing can only be determined by inspecting the year of every single map. In all printings, most maps are dated 1892-1895.
• In comparison with the 2nd edition
  • In comparison with the 2nd edition some noticeable differences are present. First of all, the atlas now has an extensive statistical text and an index, but only for the separate maps. Furthermore the title page is now typeset; in the earlier editions it was a beautiful engraving. New in this 3rd edition is the alphabetical list of countries with map numbers.
  • The number of maps (45) has remained the same. There is a new map of Chile and Argentina, which replaces the map of the western United States. The map of Northwest Germany or Hanover and Schleswig-Holstein (Nº 8) now has a portrait orientation, so Northern Schleswig – annexed by Prussia in 1866 – also fits on the main map. The other maps have not changed considerably: they were updated and the seas now have area color. Some maps (Nº 5, 39, 41, 44) have new or different inset maps.
  • All details can be found in the comparison table. There is also a page with pictures of both editions side by side for comparison purposes.

© M. Witkam, 2015