Kiepert's Hand-Atlas, 2e druk (1871-1891)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas, uitgave 1871
• Plaatjes van de atlas, uitgave 1877
• Plaatjes van de atlas, uitgave 1889
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Kiepert's Hand-Atlas
Uitgever: Dietrich Reimer, Berlijn
Jaar: 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 1877, 1878, 1879, 1881, 1884, 1889, 1891 (2e druk)

Titelpagina (1871): Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde
entworfen und bearbeitet von Dr. Heinrich Kiepert
Zweite vollständig berichtigte und vermehrte Auflage.
Inhalt:
...
Berlin  Verlag von Dietrich Reimer  1871. Vertaling:
Nieuwe Handatlas der gehele Aarde
Ontworpen en bewerkt door Dr. Heinrich Kiepert
Tweede, volledig herziene en uitgebreide druk.
Inhoud
...
Berlijn  Uitgeverij Dietrich Reimer  1871.

Titelpagina (1877): Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde
entworfen und bearbeitet von Dr. Heinrich Kiepert
Zweite vollständig berichtigte und vermehrte Auflage. Neue Ausgabe.
Inhalt:
...
Berlin  Verlag von Dietrich Reimer  1877. Vertaling:
Nieuwe Handatlas der gehele Aarde
Ontworpen en bewerkt door Dr. Heinrich Kiepert
Tweede, volledig herziene en uitgebreide druk. Nieuwe uitgave.
Inhoud
...
Berlijn  Uitgeverij Dietrich Reimer  1877.

• Kiepert's Hand-Atlas, 1871
  Titelpagina
  Dit is de 2e druk van de atlas die bekendstaat onder de naam "Kiepert's Hand-Atlas" (1860-1900), naar de auteur Heinrich Kiepert (1818-1899). De officiële titel van de 1e en de 2e druk is: "Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde". De titel van de 3e druk is: "Kiepert's Grosser Hand-Atlas". In alle gevallen is Heinrich Kiepert de auteur.
• Vanaf 1876 staat op de titelpagina de toevoeging "Neue Ausgabe". In latere uitgaven wordt niet altijd een jaartal op het titelblad vermeld – in mijn exemplaar van 1889 ontbreekt het. Het jaar van uitgave is dan af te leiden uit de datering van de kaarten.
• Boven het voorwoord bij de uitgave van 1871 is sprake van
  • Zweite vollständig berichtigte und erweiterte Auflage.
  dus inderdaad de 2e druk van de Hand-Atlas. Maar boven het voorwoord bij de uitgave van 1877 staat
  • Dritte umgearbeitete und erweiterte Auflage. Neuer berichtigter Abdruck.
  wat lijkt te wijzen op een 3e druk. Boven het voorwoord van 1889 staat dan weer
  • Zweite umgearbeitete und erweiterte Auflage. Neuer berichtigter Abdruck.
  Nogal verwarrend allemaal. Op de titelpagina is in alle gevallen sprake van de "Zweite Auflage".
• Van deze atlas is ook een beknopte uitgave verschenen:
  • Auswahl aus Kiepert's Hand-Atlas (1871-1880).
• Dezelfde Heinrich Kiepert heeft in de periode 1845-1852 voor het Geographische Institut in Weimar gewerkt aan de Allgemeiner Hand-Atlas (1796-1893). Hij wordt vanaf 1848 tot en met de laatste uitgave van die atlas genoemd als (mede-)auteur. Ook die atlas wordt dus wel aangeduid als "Kiepert's Hand-Atlas"; heel verwarrend. Hier wordt met de aanduiding "Kiepert's Hand-Atlas" alleen de atlas bedoeld die is uitgegeven door Dietrich Reimer in Berlijn.
• Heinrich Kiepert is ook (mede)auteur van verschillende schoolatlassen, zowel bij Dietrich Reimer, Berlijn als bij het Geographische Institut, Weimar.
• Van Heinrich Kiepert's hand zijn ook verschenen
  • "Topographisch-historischer Atlas von Hellas und hellenischen Colonien" (1846-1851) uitgegeven door Nicolai, Berlijn
  • "Neuer Atlas von Hellas und den hellenischen Colonien" (1868-1879) uitgegeven door Nicolai, Berlijn
  • "Bibel-Atlas nach den neuesten und besten Hülfsquellen gezeichnet" (1847-1858) uitgegeven door G. W. F. Müller, Berlijn
• Richard Kiepert (1846-1915), zoon van Heinrich Kiepert, was mede-auteur van de 3e druk van de Hand-Atlas (1892-1900) en ook van de "Deutscher Kolonial-Atlas für den amtlichen Gebrauch", eveneens uitgegeven door Dietrich Reimer.

Band

Kiepert's Hand-Atlas, 1889
Titelpagina

De atlas werd door de uitgever geleverd in een vrij sobere band (32 × 50 cm) van donkerbruin of donkerblauw 'calico' (gedrukt katoen) met de vergulde titel "Kiepert's Hand-Atlas". De atlas was ook leverbaar in een meer luxueuze band van rood linnen met gepreegde ornamenten.

Inhoud

De atlas bevat een gegraveerd titelblad (2 pagina's) met daarop ook de inhoudsopgave. De kleur ervan is per uitgave verschillend; in de uitgave van 1871 is het titelblad lichtblauw, in 1889 lichtpaars. De eerste uitgave van de atlas bevat een voorwoord en toelichting van 4 bladzijden, en 1 bladzijde errata bij kaart 19a (Oost-Frankrijk). In latere uitgaven is het voorwoord teruggebracht tot 2 bladzijden; het erratablad is vervallen. Verder zijn er 45 kaartbladen van ieder 2 pagina's (enkelzijdig bedrukt). Er is geen plaatsnamenregister.

De meeste kaarten zijn vervaardigd in lithografie. De kleuren (randkleur) zijn met de hand aangebracht. Tot ongeveer 1870 hebben de zeeën een vlakkleur, meestal lichtblauw maar soms lichtbruin tot bruin. In latere versies is dat vervangen door randkleuring. De meeste kaarten zijn gedateerd: zie de lijst van kaarten en datering. De kaarten zijn getekend door Heinrich Kiepert. Op alle kaarten komt de naam voor van de graveur of drukker; zie de lijst van graveurs.

Aan het begin van de atlas zijn er 3 wereldkaarten. De overige kaarten hebben meestal betrekking op Europa (26 bladen) en in het bijzonder Duitsland en Oostenrijk (11 bladen). Van de andere Europese landen en regio's zijn bijna alleen maar overzichtskaarten gegeven. Verder zijn er overzichtskaarten en enkele detailkaarten van Azië (5 bladen), Australië (2 bladen), Afrika (3 bladen) en Amerika (6 bladen): zie de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal. De kaartbladen hebben een groot formaat: 59 × 49 cm. Daardoor bevat de atlas, ondanks het bescheiden aantal van 45 kaarten, veel gegevens.

Uitgaven

Van deze 2e druk van de atlas zijn 13 uitgaven bekend: uit 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 1877, 1878, 1879, 1881, 1884, 1889 en 1891. De titelbladen hebben verschillende kleuren. Alle uitgaven bevatten 45 kaartbladen.

Vergelijking met de 1e druk

Vergeleken met de 1e druk is het aantal kaarten met 5 uitgebreid. De nummering van de oorspronkelijke kaarten is gelijk gebleven. De nieuwe kaarten hebben een nummer met de letter a gekregen. Het gaat steeds om detailkaarten van een gebied waarvan al een overzichtskaart beschikbaar was.

• 17a. Midden-Italië
• 19a. Oost-Frankrijk
• 21a. Engeland
• 25a. Griekenland
• 40a. Het midden van Zuid-Amerika

Bronnen:

• Espenhorst: Andree, Stieler, Meyer & Co, blz. 325-328
• Espenhorst: Petermann's Planet, volume II, blz. 778-786

Kiepert's Hand-Atlas, 2nd edition (1871-1891)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas, 1871 printing
  • Pictures of the atlas, 1877 printing
  • Pictures of the atlas, 1889 printing
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Kiepert's Hand-Atlas
    Publisher: Dietrich Reimer, Berlin
    Year: 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 1877, 1878, 1879, 1881, 1884, 1889, 1891 (2nd edition)
  • Title page (1871):
    Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde
    entworfen und bearbeitet von Dr. Heinrich Kiepert
    Zweite vollständig berichtigte und vermehrte Auflage.
    Inhalt:
    ...
    Berlin  Verlag von Dietrich Reimer  1871. Translation:
    New Hand Atlas of the entire World
    Designed and produced by Dr. Heinrich Kiepert
    Second completely revised and expanded edition.
    Contents:
    ...
    Berlin  Dietrich Reimer Publishers  1871.
  • Title page (1877):
    Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde
    entworfen und bearbeitet von Dr. Heinrich Kiepert
    Zweite vollständig berichtigte und vermehrte Auflage. Neue Ausgabe.
    Inhalt:
    ...
    Berlin  Verlag von Dietrich Reimer  1877. Translation:
    New Hand Atlas of the entire World
    Designed and produced by Dr. Heinrich Kiepert
    Second completely revised and expanded edition. New printing.
    Contents:
    ...
    Berlin  Dietrich Reimer Publishers  1877.
  • Kiepert's Hand-Atlas, 1871
    Title page
    This is the 2nd edition of the atlas known as "Kiepert's Hand-Atlas" (1860-1900), after the author Heinrich Kiepert (1818-1899). The official title of the 1st and 2nd editions is "Neuer Hand-Atlas über alle Theile der Erde". The title of the 3rd edition is "Kiepert's Grosser Hand-Atlas". Heinrich Kiepert is the author of all these editions.
  • Starting in 1876 the title page has the additional text "Neue Ausgabe". In subsequent printings a year is not always mentioned on the title page – it is missing from my copy of the 1889 printing. In those cases the publication year has to be derived from the year on the maps.
  • In the 1871 printing the header of the preface says
    • Zweite vollständig berichtigte und erweiterte Auflage.
    and this in fact the 2nd edition of the Hand-Atlas. But the header of the 1877 preface says
    • Dritte umgearbeitete und erweiterte Auflage. Neuer berichtigter Abdruck.
    which seems to indicate a 3rd edition. And then the 1889 preface says again
    • Zweite umgearbeitete und erweiterte Auflage. Neuer berichtigter Abdruck.
    Quite confusing. In all cases the title page says of the atlas says "Zweite Auflage".
  • This atlas also has a concise version:
    • Auswahl aus Kiepert's Hand-Atlas (1871-1880).
  • In the period 1845-1852 Heinrich Kiepert has also been working for the Geographische Institut in Weimar on the Allgemeiner Hand-Atlas (1796-1893). From 1848 until the last edition of that atlas he is mentioned as a (co-)author. Therefore that atlas is also known as "Kiepert's Hand-Atlas": quite confusing. On these pages the name of "Kiepert's Hand-Atlas" is only used for the atlas published by Dietrich Reimer in Berlin.
  • Heinrich Kiepert is also (co-)author of several school atlases, both from Dietrich Reimer in Berlin and from the Geographische Institut in Weimar.
  • Other publications from Heinrich Kiepert
    • "Topographisch-historischer Atlas von Hellas und hellenischen Colonien" (1846-1851) published by Nicolai, Berlin
    • "Neuer Atlas von Hellas und den hellenischen Colonien" (1868-1879) published by Nicolai, Berlin
    • "Bibel-Atlas nach den neuesten und besten Hülfsquellen gezeichnet" (1847-1858) published by G. W. F. Müller, Berlin
  • Richard Kiepert (1846-1915), son of Heinrich Kiepert, was co-author of the 3rd edition of the Hand-Atlas (1892-1900) and also of the "Deutscher Kolonial-Atlas für den amtlichen Gebrauch" published by Dietrich Reimer.
• Binding
  • Kiepert's Hand-Atlas, 1889
    Title page
    The atlas was sold by the publishing company in an austere binding (32 × 50 cm) of dark brown or dark blue calico with a gilt title "Kiepert's Hand-Atlas". The atlas was also available in a more luxury binding with red cloth and embossed ornaments.
• Contents
  • The atlas has a double page engraved title page with the table of contents. Its color varies with the printing year; in the 1871 printing it is light blue, in 1889 violet. The first printing of the atlas has a preface and explanatory text of 4 pages, and also 1 page of errata on map 19a (Eastern France). In later printings the preface is reduced to 2 pages; the errata sheet has been omitted. There are 45 map sheets (each double page, printed on one side only). An index is missing.
  • Most maps have been produced in lithography, with hand coloring in outline. Until about 1870 the seas have area coloring, usually light blue but sometimes light brown or brown. In later versions this was replaced with outline coloring. Most maps are dated: see the list of maps and date. The maps have been drawn by Heinrich Kiepert. All maps also bear the names of the engraver or printer; see the list of engravers.
  • The atlas starts with 3 world maps. The majority of the other maps are depicting Europe (26 sheets) and Germany and Austria in particular (11 sheets). The other European countries and regions are mostly given in general maps. There are general and regional maps of Asia (5 sheets), Australia (2 sheets), Africa (3 sheets) and the Americas (6 sheets): see the list of maps, inset maps and scale. The map sheets have the considerable size of 59 × 49 cm. Despite its modest number of 45 map sheets, the atlas therefore contains a lot of data.
• Printings
  • This 1st edition has been printed in the years 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 1877, 1878, 1879, 1881, 1884, 1889 en 1891. The title pages have varying colors. All printings contain 45 map sheets.
• In comparison with the 1st edition
  • In comparison with the 1st edition the number of maps has increased to 45. The maps have retained their original numbers and the new maps have been given supplemental numbers (with an a). All of them are regional maps of areas that already had a general map.
    • 17a. Central Italy
    • 19a. Eastern France
    • 21a. England
    • 25a. Greece
    • 40a. Central part of South America

• Sources:
  • Espenhorst: Andree, Stieler, Meyer & Co, p. 325-328
  • Espenhorst: Petermann's Planet, volume II, p. 778-786

© M. Witkam, 2010