Justus Perthes See-Atlas, 12e-13e druk (1925-1940)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Voorwoord van de atlas
• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

en ook

• Plaatjes van de 12e druk van de atlas (1925)
• Plaatjes van de 13e druk van de atlas (1940)

Titelgegevens

Titel: See-Atlas
Uitgever: Justus Perthes, Gotha
Jaar: 1925-1940 (12e-13e druk)

Titelpagina (12e druk, 1925): Justus Perthes See-Atlas
24 Karten in Kupferstich
Zwölfte Auflage
Mit nautischen Erläuterungen
Neu bearbeitet von Kapitän L. Schubart
Gotha: Justus Perthes  1925 Vertaling:
Justus Perthes' Zeeatlas
24 kaarten in kopergravure
Twaalfde druk
Met aantekeningen voor de scheepvaart
Opnieuw bewerkt door Kapitein L. Schubart
Gotha: Justus Perthes  1925

Titelpagina (13e druk, 1940): Justus Perthes See-Atlas
24 Karten in Kupferstich und nautische Erläuterungen
Neu bearbeitet von Kapitän L. Schubart-Hamburg
Dreizehnte Auflage
Gotha: Justus Perthes  1940 Vertaling:
Justus Perthes' Zeeatlas
24 kaarten in kopergravure en aantekeningen voor de scheepvaart
Opnieuw bewerkt door Kapitein L. Schubart, Hamburg
Dertiende druk
Gotha: Justus Perthes  1940

• Justus Perthes See-Atlas (1940)
  Voorkant band
  Dit is de tweede reeks van zeeatlassen in zakformaat van Justus Perthes. Deze atlassen zijn tot 1962 verschenen onder de titel 'See-Atlas' en later 'Die Weltmeere'. Zie ook het overzicht van alle zakatlassen van Justus Perthes.
• Kenmerkend voor deze reeks is de sobere voorkant van de band, met titel
  • Justus Perthes See Atlas
  De atlassen uit de eerste reeks hadden een meer decoratieve band met de titel in sierletters op een achtergrond van een stervormige wereldkaart, een anker en een kompas.
• Er wordt geen auteur van de atlas genoemd. De kaarten zijn vrijwel identiek aan die in de eerste reeks, onder redactie van Hermann Habenicht (1844-1917).
• De aantekeningen en tabellen voor de scheepvaart zijn samengesteld door kapitein L. Schubart van de Deutsche Seewarte in Hamburg.

Band

De atlas heeft een band van blauw 'calico' (gedrukt katoen) van  10,5 × 17,5 cm (B × H).  Op de voorkant staat de titel "Justus Perthes See Atlas" met het logo van Justus Perthes in de vorm van het monogram JP. De titel staat ook op de rug van de band. Op de schutbladen wordt reclame gemaakt voor enkele andere cartografische uitgaven van Justus Perthes zoals de overige zakatlassen en de 10e druk van Stielers Hand-Atlas.

De schutbladen zijn voorzien van een drukcode. In deze exemplaren

• 12e druk (1925):  454. VII/27. 10 000   en   174. III/27. 10 000
• 13e druk (1940):  437. IX/38. 5000

Deze code bestaat uit het druknummer (Druckauftragsnummer), de datum en het aantal gedrukte exemplaren van het schutblad – dat hoeft niet hetzelfde te zijn als het aantal exemplaren van de atlas.

Inhoud

De atlas bevat een titelpagina, 1 bladzijde inhoudsopgave, 2 bladzijden voorwoord, 2 bladzijden met een lijst van de plattegronden van havens en 2 bladzijden met de inhoudsopgave van de aantekeningen en tabellen. Daarna komen 46 bladzijden in de 12e druk (1925) en 53 bladzijden in de 13e druk (1940) met aantekeningen en tabellen voor de scheepvaart. Tenslotte zijn er de 24 kaartbladen met afmetingen  19,5 × 17 cm,  in kleur, enkelzijdig gedrukt op steviger papier dan dat van de tekstpagina's. Er is geen plaatsnamenregister.

De atlas begint met 2 kaarten van de sterrenhemel, een staatkundige kaart van de wereld en 3 bladen met thematische wereldkaarten – aardmagnetisch veld, isothermen en zeestromen, isothermen en wind. De overige 18 kaarten geven een beeld van de oceanen en andere zeeën, met onder andere gegevens over winden en zeestromen. De nadruk ligt natuurlijk op de drukst bevaren zeeën. Verder bevatten ze ruim 120 bijkaartjes van havens, zeestraten en dergelijke. Sommige kaarten bestaan zelfs uitsluitend uit zulke bijkaartjes. Zie voor de details de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

Bijna alle kaarten zijn getekend in zijn getekend in de Mercatorprojectie. Deze is gebruikelijk op zeekaarten omdat in die projectie een vaste kompaskoers – een loxodroom – een rechte lijn op de kaart is. Een nadeel van deze projectie is dat de schaal op verschillende breedten nogal kan variëren, dus zeker op overzichtskaarten van grotere gebieden.

De kaarten zijn vervaardigd in kopergravure en gedrukt in kleurenlithografie. Bovenaan de kaart staat steeds de naam van het blad, de titel "See-Atlas" en het nummer van het blad. Onderaan staat de tekst "Gotha: Justus Perthes" en soms de schaal of een schaalstok. Gegevens over cartografen of graveurs ontbreken.

Uitgaven

Volgens de titelpagina's dateert de 12e druk van 1925 en de 13e van 1940. De drukcodes op de schutbladen wijken daar iets van af: 1927 in de 12e druk en 1938 in de 13e druk. Waarschijnlijk is de 12e druk dus in meer jaren verschenen. Van de 13e druk is dat op deze manier niet helemaal duidelijk. Uit andere bron blijkt dat de 13e druk verschenen is in de periode 1931-1940. Zie ook de lijst van uitgaven.

Ten opzichte van de 12e druk zijn de belangrijkste wijzigingen in de 13e druk

• Kaart 4 (Aardmagnetisch veld) is opnieuw ontworpen door Dr. K. Burath. De magnetische declinatie is nu gegeven voor het jaar 1930 – in de 12e druk was dat nog voor het jaar 1890.
• De afdeling met aantekeningen en tabellen is helemaal herzien en uitgebreid van 46 tot 53 bladzijden.

Geraadpleegde exemplaren

• 1925 (12e druk), 1940 (13e druk)

Justus Perthes See-Atlas, 12th-13th editions (1925-1940)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Preface of the atlas
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  and also
  • Pictures of the 12th edition of the atlas (1925)
  • Pictures of the 13th edition of the atlas (1940)

• Title description
  • Title: See-Atlas
    Publisher: Justus Perthes, Gotha
    Year: 1925-1940 (12th-13th editions)
  • Title page (12th edition, 1925): Justus Perthes See-Atlas
    24 Karten in Kupferstich
    Zwölfte Auflage
    Mit nautischen Erläuterungen
    Neu bearbeitet von Kapitän L. Schubart
    Gotha: Justus Perthes  1925 Translation:
    Justus Perthes' Sea Atlas
    24 maps in copper engraving
    Twelfth edition
    With nautical notes
    Newly edited by Captain L. Schubart
    Gotha: Justus Perthes  1925
  • Title page (13th edition, 1940): Justus Perthes See-Atlas
    24 Karten in Kupferstich und nautische Erläuterungen
    Neu bearbeitet von Kapitän L. Schubart-Hamburg
    Dreizehnte Auflage
    Gotha: Justus Perthes  1940 Translation:
    Justus Perthes' Sea Atlas
    24 maps in copper engraving with nautical notes
    Newly edited by Captain L. Schubart, Hamburg
    Thirteenth edition
    Gotha: Justus Perthes  1940
  • Justus Perthes See-Atlas (1940)
    Front cover
    This is the second series of pocket size sea atlases from Justus Perthes. These atlases have been published until 1962 under the title 'See-Atlas' and later 'Die Weltmeere'. See also the overview of all pocket atlases from Justus Perthes.
  • The atlases of this series are characterized by their plain front cover, with only the title
    • Justus Perthes See Atlas
    The atlases from the first series had a more decorative binding, with ornamental lettering on a background of a star-shaped world map, an anchor and a compass.
  • No author of the atlas is mentioned. The maps are almost identical to those in the first series, edited by Hermann Habenicht (1844-1917).
  • The nautical notes and tables have been compiled by Captain L. Schubart from the Deutsche Seewarte in Hamburg.
• Binding
  • The atlas has a blue calico binding measuring  10.5 × 17.5 cm (W × H).  On the front cover is the title "Justus Perthes See Atlas" with the Justus Perthes logo in the form of a monogram JP. The title is also on the spine. On the endpapers are advertisements for some other cartographic works from Justus Perthes such as the other pocket atlases and the 10th edition of Stielers Hand-Atlas.
  • The endpapers are signed with a printing code. In these copies
    • 12th edition (1925):  454. VII/27. 10 000   and   174. III/27. 10 000
    • 13th edition (1940):  437. IX/38. 5000
    This code consists of the printing number (Druckauftragsnummer), date and number of copies printed of the endpaper – not necessarily the same as the number of copies of the atlas.
• Contents
  • The atlas has a title page, one page with the table of contents, a preface of two pages, a list of the harbor plans and an index of nautical notes and tables of two pages each. Thereafter are 46 pages in the 12th edition (1925) and 53 pages in the 13th edition (1940) with nautical notes and tables. In the end are the 24 map sheets measuring  19.5 × 17 cm,  in color, printed on one side only on heavier paper than the text pages. There is no index.
  • The atlas starts with 2 astronomical maps, a general (political) map of the world and 3 thematical world maps – Earth's magnetic field, isotherms and sea currents, isotherms and winds. The other 18 maps depict the oceans and the other seas of the world, with information on winds, sea currents etc. The emphasis is of course on the most busy sea routes. The maps contain more than 120 inset maps of harbors, straits etc. A few maps even consist completely of such inset maps. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale.
  • Almost all maps have been drawn in Mercator projection. This is usual for navigation maps because a fixed initial bearing – a rhumb line or loxodrome – gives a straight line on maps in this projection. A disadvantage is the varying scale for different latitudes, especially noticeable on maps of larger regions.
  • The maps have been produced in copper engraving and printed in color lithography. In the upper margin of the maps is the name of the maps sheet, the title "See-Atlas" and the sheet number. In the lower margin is the text "Gotha: Justus Perthes" and sometimes the scale or a linear scale. No names of cartographers or engravers are given.
• Editions
  • According to the title pages the 12th edition is from 1925 and the 13th from 1940. The printing codes on the endpapers give slightly different years: 1927 in the 12th edition and 1938 in the 13th edition. Apparently the 12th edition was published in several years. For the 13th edition this is not evident. From other sources can be derived that the 13th edition was published in the period 1931-1940. See also the list of editions.
  • Main changes in the 13th edition as compared with the 12th edition
    • Map 4 (Earth's magnetic field) was newly designed by Dr. K. Burath. The magnetic declination is now given for the year 1930 – in the 12th edition this was 1890.
    • The nautical notes and tables section is completely revised and expanded from 46 to 53 pages.

Copies consulted

• 1925 (12th edition), 1940 (13th edition)

© M. Witkam, 2011