Glaser's Schul-Atlas, 7e druk (1854)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met Glaser's Schul-Atlas, 1e druk (1846)

Titelgegevens

Titel: Schul-Atlas der neuesten Erdbeschreibung
Auteur: Carl Glaser
Herziening: Traugott Bromme
Uitgever: Krais & Hoffmann, Stuttgart
Jaar: 1854 (7e druk)

Titelpagina: Dr. Carl Glaser's Schul-Atlas der neuesten Erdbeschreibung.
In 30 Karten.
Hauptsächlich bearbeitet nach den Werken von
Berghaus, Ritter, v. Humboldt, v. Roon, v. Liechtenstern, Schacht und Meinicke.
Siebente, durchgesehene Auflage.
Inhalt: ...
Stuttgart. Verlag von Krais & Hoffmann. Vertaling:
Dr. Carl Glaser's Schoolatlas van de hedendaagse aardrijkskunde.
In 30 kaartbladen.
Voornamelijk bewerkt naar de uitgaven van
Berghaus, Ritter, v. Humboldt, v. Roon, v. Liechtenstern, Schacht en Meinicke.
7e herziene druk
Inhoud: ...
Uitgeverij Krais & Hoffmann, Stuttgart.

• Dr. Carl Glaser's Schul-Atlas (1854)
  Titelpagina
  Na 1850 is Carl Glaser niet meer actief geweest als cartograaf of graveur. Traugott Bromme heeft deze uitgave van de atlas verder bewerkt.
• In mijn exemplaar van de atlas wordt alleen op de natuurkundige kaart van Duitsland (Nº 6) een jaartal vermeld: 1852. In de literatuur (Espenhorst, Badziag) wordt voor deze 7e druk als jaar van uitgave 1854 genoemd.
• De kaartbladen 10 en 11 (Noord-Duitsland) kunnen aan elkaar of los ingebonden zijn.
• Naast deze atlas met voornamelijk staatkundige kaarten was ook leverbaar de Topisch-Physikalischer Atlas (2e druk, 1855) met 18 natuurkundige en thematische kaarten.

Band

De atlas heeft een kartonnen band van  15 × 22,5 cm (B × H)  met linnen rug en hoeken. Op de voorkant daarvan staat de titelpagina (een variant van die binnenin de atlas) en op de achterkant reclame voor enkele andere cartografische uitgaven van Krais & Hoffmann. De kaarten  (27,5 × 22 cm)  zijn gevouwen ingebonden.

Inhoud

De atlas bevat een titelpagina met inhoudsopgave, vermelding van auteur en uitgever en verwijzing naar de geraadpleegde literatuur; verder een voorwoord van 1 bladzijde en 30 kaartbladen. Er is 1 kaart met sterrenkundige en fysisch-geografische thema’s; verder zijn er 2 wereldkaarten en 7 kaarten van de werelddelen: van Europa is er een natuurkundige en een staatkundige kaart. De overige kaarten zijn grotendeels van landen in Europa (17 bladen), met de nadruk op Duitsland (6 bladen). Tenslotte zijn er kaarten van Aziatisch Turkije, Voor-Indië en Palestina. In de inhoudsopgave zijn de kaarten met nummers 21 en 22 verwisseld. Zie voor de details de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn vervaardigd in lithografie (steendruk). Ze zijn meestal met de hand gekleurd (randkleur). Vier van de kaartbladen zijn in kleur gedrukt: de wereldkaart met blauw voor de zee (Nº 2), de kaart van westelijk en oostelijk halfrond met hoogtekleuren (Nº 3) en de natuurkundige kaarten van Europa (Nº 4) en Duitsland (Nº 6), met blauw voor de zee en bruin voor het gebergte. Bij de laatste twee hoort ook steeds een staatkundige kaart. Onderaan de kaarten staat meestal in het midden 'Stuttgart: Verlag von Krais & Hoffmann'. Links staat meestal de vermelding 'Entworfen von Dr. C. Glaser' en rechts 'Revid. von Tr. Bromme'. Een enkele maal zijn deze teksten 'Entworfen von Tr. Bromme' en 'Ausgeführt von E. Winckelmann'. De kaarten zijn meestal genummerd in de rechter bovenhoek.

Vergelijking met de eerdere uitgaven

De eerste drukken van de atlas (1e druk: 1846, 4e druk: 1849) bevatten 26 kaartbladen. In 1850 verscheen daarbij een supplement van 6 kaarten: Aziatisch Turkije, Iran en Turan, Voor-Indië, het Chinese Rijk, de Verenigde Staten van Noord-Amerika, Mexico. Deze kaarten werden opgenomen in de 5e druk (1850), die daarmee 32 kaartbladen had. Dit aantal bleef in de 6e druk (1852-53) gehandhaafd.

In deze 7e druk (1854) zijn de 4 kaarten van Iran en Turan, het Chinese Rijk, de Verenigde Staten van Noord-Amerika en Mexico weer weggelaten. Wel zijn er een blad met sterrenkundige en fysisch-geografische thema's 'Zur Mathematisch-Physikalischen Geographie' (Nº 1) en een blad voor Palestina en Egypte (Nº 30) toegevoegd. Het totaal aantal bladen komt daarmee op 30. Dit aantal is in de latere drukken (8e druk: 1858, 9e druk: 1867) gelijk gebleven. In de 7e druk is ook de kaart van Zwitserland (Nº 16) opnieuw getekend.

Door de toevoeging van het blad met sterrenkundige en fysisch-geografische thema’s (Nº 1) verschilt de nummering van de kaarten in deze 7e druk steeds 1 met de nummering in de 1e t/m 4e druk. Zie ook de pagina met een vergelijking in plaatjes van de 1e met de 7e druk.

Glaser's Schul-Atlas, 7th edition (1854)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with Glaser's Schul-Atlas, 1st edition (1846)

• Title description
  • Title: Schul-Atlas der neuesten Erdbeschreibung
    Author: Carl Glaser
    Revision: Traugott Bromme
    Publisher: Krais & Hoffmann, Stuttgart
    Year: 1854 (7th edition)
  • Title page: Dr. Carl Glaser's Schul-Atlas der neuesten Erdbeschreibung.
    In 30 Karten.
    Hauptsächlich bearbeitet nach den Werken von
    Berghaus, Ritter, v. Humboldt, v. Roon, v. Liechtenstern, Schacht und Meinicke.
    Siebente, durchgesehene Auflage.
    Inhalt: ...
    Stuttgart. Verlag von Krais & Hoffmann. Translation:
    Dr. Carl Glaser's School Atlas of Modern Geography
    In 30 map sheets.
    Mainly produced according to the works of
    Berghaus, Ritter, v. Humboldt, v. Roon, v. Liechtenstern, Schacht and Meinicke.
    Contents: ...
    Krais & Hoffmann Publishers in Stuttgart.
  • Dr. Carl Glaser's Schul-Atlas (1854)
    Title page
    After 1850 Carl Glaser has not been working as a geographer or engraver any longer. This edition of the atlas was edited by Traugott Bromme.
  • In my copy of the atlas a year (1852) is only mentioned on the physical map of Germany (Nº 6). According to the bibliographies (Espenhorst, Badziag) the publication year is 1854.
  • The map sheets 10 and 11 (Northern Germany) can be bound joined or separately.
  • Alongside this atlas, with mainly political maps, was available the Topisch-Physikalischer Atlas (2nd edition, 1855) with 18 physical and thematic maps.
• Binding
  • The atlas has a cardboard binding with a size of  15 × 22.5 cm (W × H)  with cloth spine and corners. The front cover has the title page (a variation of the one inside) and the back cover has advertisements for other cartographic works of Krais & Hoffmann. The maps  (27.5 × 22 cm)  are bound folded.
• Contents
  • The atlas has a title page with table of contents, also mentioning author and publisher, and referring to the sources used; then a preface of 1 page and 30 map sheets. There is 1 map with astronomical and geophysical themes; then 2 world maps en 7 maps of the continents: both a physical and a political map of Europe. The other maps mostly depict European countries (17 sheets) and especially Germany (6 sheets). In the back are maps of Turkey in Asia, India and Palestine. In the index the maps Nº 21 and Nº 22 have been interchanged. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale
  • The maps have been printed lithographically. Most of them are hand colored in outline. Four of the maps are printed in color: the world map (Nº 2) with blue for the seas, the map of the hemispheres with hypsometric coloring (Nº 3) and the physical maps of Europe (Nº 4) and Germany (Nº 6), with blue for the seas and brown for mountain areas. These two physical maps both have a corresponding political map. In the center lower margin of most of the maps is the text 'Stuttgart: Verlag von Krais & Hoffmann'. On the left is usually printed 'Entworfen von Dr. C. Glaser', on the right 'Revid. von Tr. Bromme'. A few times these texts are 'Entworfen von Tr. Bromme' and 'Ausgeführt von E. Winckelmann'. Most maps are numbered in the upper right corner.
• In comparison with earlier editions
  • The early editions of the atlas (1st edition: 1846, 4th edition: 1849) contained 26 map sheets. In 1850 a supplement was published with 6 maps: Turkey in Asia, Iran and Turan, India, the Chinese Empire, the United States of North America, Mexico. These maps were incorporated in the 5th edition (1850) and maintained in the 6th edition (1852-53), making for a total of 32 sheets.
  • In this 7th edition (1854) the 4 maps of Iran and Turan, the Chinese Empire, the United States of North America and Mexico have been left out. Two maps were added: the sheet with astronomical and geophysical themes 'Zur Mathematisch-Physikalischen Geographie' (Nº 1) and a map of Palestine and Egypt (Nº 30), bringing the total down to 30 maps. This number has not changed in later editions (8th edition: 1858, 9th edition: 1867). In the 7th edition the map of Switzerland (Nº 16) is also newly drawn.
  • Because of the addition of the sheet with astronomical and geophysical themes (Nº 1) the map numbers in this 7th edition have a difference of 1 from the numbers in the 1st through 4th editions. See also the page with a comparison in pictures of the 1st and 7th editions.

© M. Witkam, 2009