Handtke's Schul-Atlas, 8e druk (1851)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met de 2e druk (1841)

Titelgegevens

Titel: Handtke's Schul-Atlas
Uitgever: Carl Flemming, Glogau
Jaar: 1851 (8e druk)

Titelpagina (op voorkant band): F. Handtke's Schul-Atlas der neueren Erdbeschreibung in 25 Blättern.
8te vollständig umgearbeitete Auflage.
Dieser Atlas enthält ...
Glogau, 1851
Druck und Verlag von C. Flemming. Vertaling:
F. Handtke's Schoolatlas van de hedendaagse Aardrijkskunde in 25 kaartbladen.
Achtste volledig herziene druk.
Deze atlas bevat ...
Glogau, 1851
Gedrukt en uitgegeven door C. Flemming.

• Handtke's Schul-Atlas (1851)
  Voorkant band   XL
  Handtke's Schul-Atlas is van 1839 tot 1878 of later verschenen in 30 uitgaven. Hij was ontworpen om voor weinig geld een volledige schoolatlas te bieden.
• Volgens de tekst op de titelpagina van deze 8e druk zijn er van de eerste 7 uitgaven in totaal meer dan 120.000 exemplaren verkocht.
• Naast deze atlas met 25 kaarten verscheen ook een beknopte uitgave met 10 of 11 kaarten: Flemming's Elementar-Schul-Atlas.
• De auteur, Friedrich Handtke (1815-1879), was vooral ook betrokken bij het vervaardigen van Sohr's Hand-Atlas (later Sohr-Berghaus Hand-Atlas).
• De prijs van de atlas is 15 Silbergroschen. Daarbij is
  1 Thaler = 30 Silbergroschen = 360 Pfennig

Band

De atlas heeft een kartonnen band van  28 × 21 cm (B × H)  met een linnen rug. Op de voorkant daarvan is een combinatie van titelpagina en inhoudsopgave geplakt. Op de achterkant staat een overzicht van cartografische en andere (school)uitgaven van Carl Flemming.

Inhoud

Titelpagina en inhoudsopgave van de atlas staan op de voorkant van de band. De atlas bevat 25 kaarten, vervaardigd in lithografie (steendruk) en met de hand gekleurd (randkleur). Er is geen register.

De atlas begint met twee wereldkaarten: westelijk en oostelijk halfrond, samengesteld tot één dubbel blad. Daarna komen 6 kaarten van de werelddelen, 15 kaarten van de Europese landen en een kaart van Palestina. Aan het einde is een kaart toegevoegd (uit Sohr's (Schul-)Atlas von Deutschland) van het land of de provincie waar de atlas werd verkocht. In dit exemplaar is dat de kaart van Tirol, Stiermarken en Liechtenstein. Zie ook de inhoudsopgave en de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De afdruk van de kaarten is van goede kwaliteit; het papier is matig. Bovenaan de kaarten staat de naam van het kaartblad. Verder staat er vaak ook de tekst "Handtke's Schul-Atlas Nº " met daarachter meestal – maar niet altijd – het nummer van de kaart in Romeinse cijfers. De nummers komen zelden overeen met die in de inhoudsopgave; bovendien komen sommige nummers meer dan een keer voor. Onderaan de kaarten staat regelmatig de naam van de uitgever. Op sommige kaarten staan lijsten van berghoogten of statistische gegevens.

Vergelijking met de 2e druk (1841)

Vergeleken met de 2e druk zijn veel kaarten veranderd. Soms gaat het om kleine wijzigingen, zoals in de staatkundige situatie, maar zeker 7 (van de 25) kaarten zijn helemaal opnieuw getekend. Ter illustratie is er een pagina met plaatjes van beide uitgaven ter vergelijking naast elkaar.

Handtke's Schul-Atlas, 8th edition (1851)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with the 2nd edition (1841)

• Title description
  • Title: Handtke's Schul-Atlas
    Publisher: Carl Flemming, Glogau
    Year: 1851 (8th edition)
  • Title page (on front cover): F. Handtke's Schul-Atlas der neueren Erdbeschreibung in 25 Blättern.
    8te vollständig umgearbeitete Auflage.
    Dieser Atlas enthält ...
    Glogau, 1851
    Druck und Verlag von C. Flemming. Translation:
    F. Handtke's School Atlas of Modern Geography in 25 map sheets.
    Eighth completely revised edition
    This atlas contains ...
    Glogau, 1851
    Printed and published by C. Flemming.
  • Handtke's Schul-Atlas (1851)
    Front cover   XL
    Handtke's Schul-Atlas was published from 1839 to 1878 or later in 30 editions. It was designed to offer a complete school atlas at a low price.
  • According to the text on the title page of this 8th edition, more than 120,000 copies have been sold of the first 7 editions.
  • Parallel to this atlas with 25 maps there was a concise edition with 10 or 11 maps: Flemming's Elementar-Schul-Atlas.
  • The author, Friedrich Handtke (1815-1879), was mainly involved in the production of Sohr's Hand-Atlas (later Sohr-Berghaus Hand-Atlas).
  • The price of the atlas is 15 Silbergroschen, where
    1 Thaler = 30 Silbergroschen = 360 Pfennig
• Binding
  • The atlas has a cardboard binding measuring  28 × 21 cm (W × H)  with a cloth spine. On the front cover is pasted a combination of title page and table of contents. On the rear cover is an overview of cartographic and other (school) publications from Carl Flemming.
• Contents
  • Title page and table of contents are on the front cover. The atlas contains 25 maps, produced in lithography and colored in outline (hand color). There is no index.
  • The atlas starts with two world maps: western and eastern hemispheres, joined to form one double sheet. Thereafter are 6 maps of the continents, 15 maps of European countries and a map of Palestine. In the end is added a map (from Sohr's (Schul-)Atlas von Deutschland) of the country or province where the atlas was sold. In this copy it is the maps of Tyrol, Styria and Liechtenstein. See also the table of contents and the list of maps, inset maps and scale.
  • The impression of the maps has a good quality; the paper quality is only fair. In the upper margin of the maps is the name of the sheets, usually followed by the text "Handtke's Schul-Atlas Nº " with mostly – but not always – the map number in roman numerals. Those numbers rarely correspond to those in the table of contents; some of them are used twice. In the lower margin the name of the publisher is often mentioned. On some maps are lists of mountain altitudes or statistical data.
• In comparison with the 2nd edition (1841)
  • In comparison with the 2nd edition many maps have changed. Sometimes there are minor modifications, for example in the political situation, but at least 7 (out of 25) maps have been drawn completely anew. To illustrate this, there is a page with pictures of both editions side by side for comparison purposes.

© M. Witkam, 2011