Ottův malý zeměpisný atlas (1910)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

Voorwoord van de atlas
Plaatjes van de atlas
Tabellen en lijsten bij de atlas
Vergelijking (plaatjes) met Brockhaus' Konversationslexikon

Titelgegevens

Titel: Ottův malý zeměpisný atlas
Uitgever: J. Otto, Praag
Jaar: 1910

Titelpagina: Ottův malý atlas zeměpisný
Sestavil a zpracoval Dr. Stanislav Nikolau Prof. Reálky v Praze VII.
(85 velkých, 57 drobných map, 17 plánů měst)
Nákladem J. Otty v Praze Vertaling:
Otto's kleine geografische atlas
Samengesteld en bewerkt door Dr. Nikolau Stanislav, leraar aan de middelbare school te Praag VII.
(85 hoofdkaarten, 57 bijkaarten, 17 stadsplattegronden)
Uitgegeven door J. Otto te Praag

De atlas is gedrukt bij 'Unie' in Praag. Het voorwoord is gedateerd november 1910.
De kaarten in deze atlas zijn vertaalde versies van kaarten uit de Duitse Brockhaus-encyclopedie.
De atlas is helemaal in het Tsjechisch geschreven. Dat was in 1910 een van de vele talen van Oostenrijk-Hongarije, gesproken door ongeveer 6,5 miljoen mensen (een achtste deel van de totale bevolking van dat land). Ter vergelijking: Nederland had toen 6 miljoen inwoners.
Bij uitgeverij J. Otto is in 1924 – in het inmiddels onafhankelijke Tsjechoslowakije – een grotere atlas verschenen met als titel 'Ottův zeměpisný atlas', dus zonder malý (= klein) in de titel.

Ottův malý zeměpisný atlas, 1910
Titelpagina 2 XL

Band

De drie exemplaren van de atlas die ik gezien heb, zijn alle losbladig. Bij een ervan zitten de kaarten in een opbergmap met vergulde titel. Bij het tweede exemplaar, tot januari 1931 (!) voor een speciale prijs te koop als uitgeversrestant, zitten de kaarten in een simpele kartonnen doos. Daarbij werd, volgens de tekst op de doos, een lijst van kaarten geleverd om meteen bij aankoop de inhoud te kunnen controleren; verdere garantie voor de volledigheid werd niet gegeven. Het derde exemplaar bestaat uit de 24 afleveringen (de 23e en 24e gecombineerd) waarin de atlas is verschenen, nog in de originele omslagen.

Inhoud

De atlas begint met een eerste titelpagina, met op de achterkant het copyright, en daarna een voorwoord. Vervolgens zijn er een tweede titelpagina, met op de achterkant copyright en gegevens van de drukker, een pagina met het inleiding, een pagina met de inhoudsopgave en 97 enkelzijdig bedrukte kaartbladen in kleurenlithografie.

De atlas heeft geen plaatsnamenregister. Bij het omslag van de 14e aflevering zit een bestelbon voor een volledig register (obšírný rejstřík).

De grootte van de ongevouwen kaarten is meestal 26 × 35 cm (H × B): twee bladzijden in de encyclopedie. Negen kaarten hebben het halve formaat 26 × 17,5 cm (nrs. 19, 37, 38, 49, 55, 76, 77, 86 en 87): één encyclopedie-bladzijde; twee kaarten zijn breder (nrs. 26, 43).

De atlas begint met 2 sterrenkaarten, met de namen van de sterrenbeelden op een doorzichtig extra vel. Daarna komen 3 wereldkaarten, 54 kaartbladen voor Europa, 10 voor Azië, 3 voor Australië, 8 voor Afrika, 15 voor Amerika en 2 voor de poolgebieden. Van de 97 kaartbladen zijn er 15 met stadsplattegronden (op nr. 17 drie stuks). Zie verder

de inhoudsopgave met vertaling van de namen van de kaarten
de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal

Op de sterrenkaarten en één thematische kaart na (nr. 10: Volkenkundige kaart van Oostenrijk-Hongarije) zijn alle kaarten topografisch. Overzichtskaarten zijn vaak tweemaal gegeven, als natuurkundige kaart met hoogtekleuring en als staatkundige kaart met randkleuring. De overige kaarten hebben alleen randkleur. Op de stadsplattegronden zijn de huizenblokken lichtrood ingekleurd, en bijzondere gebouwen donkerrood. Onderaan de kaarten staat links 'Veškerá práva vyhrazena' (alle rechten voorbehouden) en rechts 'Nákladem J. Otty v Praze' (uitgave van J. Otto te Praag). Rechtsboven staat vaak Čís. en dan het nummer van de kaart (číslo = nummer).

Herkomst

De meeste kaarten in deze atlas (de plattegrond van Praag is een duidelijke uitzondering) zijn vertaalde versies van kaarten uit de Duitse encyclopedie van F.A. Brockhaus, en wel uit de 14e druk (Brockhaus' Konversations-Lexikon) die verscheen in de periode 1892-1920 (zie ook het overzicht). De kaarten in deze atlas zijn in ieder geval nog bijgewerkt tot 1909 (nr. 97: Zuidpool). Alle details zijn te vinden in de vergelijkende tabel en op de pagina met plaatjes van de kaarten in beide werken ter vergelijking naast elkaar.

In die periode werd hetzelfde kaartmateriaal overigens ook in vertaalde vorm gebruikt in de Nederlandse Winkler Prins encyclopedie (2e druk: 1884-1888, 3e druk: 1905-1912). De firma Brockhaus heeft nog meer vertaalde versies gemaakt. Vermoedelijk zijn alle vertaalde kaarten in Duitsland gedrukt: de titels van de kaarten hebben steeds dezelfde merkwaardige hoofdletter A.

Natuurlijk zijn naam en legenda van de Duitse kaarten voor deze atlas vertaald in het Tsjechisch. Maar ook de geografische benamingen zijn zoveel mogelijk in het Tsjechisch of in een andere Slavische taal. Dat is natuurlijk gedaan gebieden met Slavische taal zoals het huidige Slowakije (op Duitse kaarten vaak met Hongaarse namen) en Kroatië. Maar ook in Duitsland en vooral in Oostenrijk zijn veel plaatsen voorzien van een Slavische naam. De auteur legt er in het voorwoord de nadruk op dat hij veel moeite heeft gedaan om die namen te achterhalen.

Ottův malý zeměpisný atlas (1910)

Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
- Preface of the atlas
- Pictures of the atlas
- Tables and lists to the atlas
- Comparison (pictures) with Brockhaus' Konversationslexikon

Title description
- Title: Ottův malý zeměpisný atlas
  Publisher: J. Otto, Prague
  Year: 1910
- Title page:
  Ottův malý atlas zeměpisný
  Sestavil a zpracoval Dr. Stanislav Nikolau Prof. Reálky v Praze VII.
  (85 velkých, 57 drobných map, 17 plánů měst)
  Nákladem J. Otty v Praze Translation:
  Otto's minor geographical atlas
  Compiled and edited by Dr. Nikolau Stanislav, teacher of the secondary school in Prague VII.
  (85 main and 57 inset maps, 17 town plans)
  Published by J. Otto in Prague
- The atlas was printed by 'Unie' in Prague. The preface is dated November 1910.
- The maps in this atlas are translated versions of maps in the German Brockhaus encyclopedia.
- This atlas is completely written in Czech, which in 1910 was one of the many languages of Austria-Hungary. It was spoken by some 6.5 million people, about one eighth of the total population of the country. As a comparison: Ireland had 4.4 million inhabitants in 1911.
- J. Otto has also published a larger atlas in 1924 – in the by then independent Czechoslovakia. Its title is 'Ottův zeměpisný atlas', so without malý (= small).
Binding
Ottův malý zeměpisný atlas, 1910
Title page 2 XL
- The three copies of the atlas I have examined had loose map sheets. One copy has a portfolio with gilt title for the maps. The second copy, available until 1931 (!) at a special price as a publisher's remainder, consisted of a simple cardboard box with the maps. The text on the box states that its contents should be verified immediately with the supplied table; no other guarantee for completeness was given. The third copy consists of the 24 installments (the 23rd and 24th ones combined) in their original covers.
Contents
- The atlas begins with a first title page (verso with copyright) and an preface. Thereafter are a second title page (verso with copyright and printer's name), one page introduction, one page table of contents and 97 map sheets printed on one side only, in color lithography.
- There is no index of names. The cover of the 14th installment includes a coupon for ordering a complete index (obšírný rejstřík).
- Most maps have dimensions of 26 × 35 cm (H × W): two pages in the encyclopedia. Nine of the maps are half this size at 26 × 17.5 cm (nos. 19, 37, 38, 49, 55, 76, 77, 86 and 87): one encyclopedia page; two maps are wider (nos. 26, 43).
- The atlas starts with 2 star charts, with constellation names on a transparent overlay sheet. Then come 3 world maps, 54 sheets for Europe, 10 for Asia, 3 for Australia, 8 for Africa, 15 for the Americas and 2 polar region maps. Out of the 97 sheets, 15 contain town plans (three of them on sheet 17). Details can be found in
  - the table of contents with translations of the map names
  - the list of maps, inset maps and scale
- Except for the star charts and one thematical maps (no. 10: Ethnographic map of Austria-Hungary) al maps are topographical. General maps are usually given in two variations: a physical map with elevation coloring and a political map with outline coloring. The other maps only have outline color. Blocks of houses on town plans are colored light red, special buildings deeper red. In the bottom margin is printed on the left 'Veškerá práva vyhrazena' (all rights reserved) and on the right 'Nákladem J. Otty v Praze' (published by J. Otto in Prague). In the right upper margin is usually printed Čís. and the sheet number (číslo = number).
Origin
- Most maps in this atlas (the city plan of Prague is a noticeable exception) are translated versions of the maps in the German Brockhaus Enzyklopädie of which the 14th edition was published between 1892 and 1920 (details in the overview). The maps in this atlas have at least been updated until 1909 (no. 97: Antarctica). Details can be found in the comparison table and on the page with pictures of the maps in both works side by side for comparison purposes.
- In the same period of time the German maps were also translated in Dutch for the Winkler Prins encyclopedia (2nd edition: 1884-1888, 3rd edition: 1905-1912). The Brockhaus publishing company has made translations in other languages as well. I also assume that these translated maps were actually produced in Germany: the map titles always have the same peculiar capital A.
- In this atlas the names of the maps and the key to map symbols of the German versions were of course translated in Czech. But toponyms are also given as much as possible in Czech or another Slavonic language. This is natural for Slavonic language regions such as Slovakia (usually with Hungarian names on German maps) and Croatia. But also in Germany and especially in Austria many places have a Slavonic name. In the preface of the atlas the author emphasizes that he has made a lot of effort to find these names.

valid HTML valid CSS