Atlas über alle Theile der Erde, Oostenrijkse uitgave (1839)
(Woerls Schul-Atlas)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Atlas über alle Theile der Erde / Woerl's Schul-Atlas
Auteur: Joseph Edmund Woerl
Uitgever: Herder, Freiburg im Breisgau
Jaar: 1839 (2de druk, Oostenrijke uitgave)

Titel: Atlas über alle Theile der Erde
in 32 Blättern
für Österreichs Schulen Vertaling:
Atlas van de gehele aarde
in 32 kaartbladen
voor de scholen van Oostenrijk

• De titel en het jaartal zijn ontleend aan Espenhorst. In mijn exemplaar ontbreekt de titelpagina.
• Dit is de Oostenrijkse uitgave van de 2e druk (1838) van Woerls Schul-Atlas. Deze uitgave bevat dezelfde kaarten als de Duitse uitgave, en nog 5 extra kaarten van delen van het Keizerrijk Oostenrijk.

Band

Woerl: Atlas über alle Theile der Erde, 1839 (Oestr. Ausg.)
Planigloben   XL
Halfronden

Mijn exemplaar van de atlas bestaat uit een map met de 33 (!) losse kaarten en een handgeschreven inhoudsopgave. De afmetingen van de kaarten zijn  41 × 31 cm (B × H).

Inhoud

De atlas bevat 33 enkelzijdig bedrukte kaartbladen vervaardigd in lithografie (steendruk). Bijna alle kaarten zijn met de hand gekleurd (randkleur); alleen de kaart van de bergen en rivieren in Duitsland is ongekleurd. In de benedenmarge staat steeds de vermelding van het drukprocedé (lithografie) en de naam van de uitgever B. Herder in Freiburg im Breisgau.

Op drie van de kaarten komt het jaartal 1836 voor, steeds als jaar waarin een bepaalde wijziging is opgetreden. Deze kaarten dateren dus van 1836 of later. De overige kaarten zijn niet gedateerd; zie ook de lijst van kaarten en datering.

De meeste kaarten – 28 van de 33 – komen ook voor in de Duitse uitgave van de atlas, maar niet in dezelfde volgorde. Sommige kaartbladen zijn daarom dubbel genummerd: in de bovenmarge staat het nummer in de Duitse uitgave, en in de rechtermarge het nummer van de Oostenrijkse uitgave. Op de pagina met plaatjes staat daarvan een voorbeeld; zie ook de lijst van kaarten en nummering. Overigens komen in de Duitse uitgave van de atlas veel meer dubbele nummers voor dan in deze Oostenrijkse uitgave. Hier wordt bovendien vaak alleen het 'Duitse' bladnummer gegeven en juist niet het 'Oostenrijkse'.

In de 'Oostenrijkse' volgorde begint de atlas met een wereldkaart met verschillende halfronden, gevolgd door 2 kaarten van Europa: een met bergen en rivieren en een met landsgrenzen. Daarna komen 6 kaarten van Oostenrijk, 6 kaarten van Duitsland en 10 kaarten van de overige Europese landen. Vervolgens is er 1 kaart van het Bijbelse Palestina, 1 kaart van Azië en 1 van Afrika, 4 kaarten van Amerika – aparte kaarten van de Verenigde staten en van West-Indië en Midden-Amerika – en tenslotte 1 kaart van Australië/Oceanië. Enkele kaarten hebben bijkaartjes van de belangrijkste steden in het gebied; zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

Vergelijking met de Duitse uitgave

Vergeleken met de Duitse uitgave (2e druk, 1838) zijn dit de belangrijkste verschillen.

• Deze Oostenrijkse uitgave bevat behalve de 28 kaarten van de Duitse uitgave ook 5 extra kaarten van delen van het Keizerrijk Oostenrijk.
• De volgorde van de kaarten is hier aangepast aan het gebruik in Oostenrijkse scholen.
• De kleuren in deze uitgave lijken wat lichter en fletser dan die in de Duitse uitgave.
• Er zijn soms kleine verschillen in de vermelding van drukprocedé en uitgever in de benedenmarge.

Atlas über alle Theile der Erde, Austrian version (1839)
(Woerls Schul-Atlas)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Atlas über alle Theile der Erde / Woerl's Schul-Atlas
    Author: Joseph Edmund Woerl
    Publisher: Herder, Freiburg im Breisgau
    Year: 1839 (2nd edition, Austrian version)
  • Title: Atlas über alle Theile der Erde
    in 32 Blättern
    für Österreichs Schulen Translation:
    Atlas of all parts of the Earth
    in 32 map sheets
    for Austria's schools
  • Title and publication year have been derived from Espenhorst. The title page is missing from my copy.
  • This is the Austrian version of the 2nd edition (1838) of Woerls Schul-Atlas. This version has the same maps as the German version and 5 additional maps of the Austrian Empire.
• Binding
  Woerl: Atlas über alle Theile der Erde, 1839 (Oestr. Ausg.)
  Planigloben   XL
  Hemispheres
  • My copy of the atlas consists of a portfolio with the 33 (!) separate maps and a handwritten table of contents. The map sheets measure  41 × 31 cm (W × H).
• Contents
  • The atlas contains 33 map sheets, produced in lithography and printed on one side only. Almost all maps are hand colored (border color); the map of the mountains and rivers in Germany is uncolored. In the bottom margin is an indication of the printing process (lithography) and the name of the publisher B. Herder in Freiburg im Breisgau.
  • On three of the maps the year 1836 is mentioned, always indicating the year of some modification. So these maps date from 1836 or later. The remaining maps are not dated at all; see also the list of maps and date.
  • Most of the maps – 28 out of 33 – can also be found in the German version of the atlas, but in a different order. Some map sheets are therefore numbered twice: in the top margin is the number in the German version, and in the right margin the number of the Austrian version. There is an example on the pictures page; see also the list of maps and numbering. The German version, by the way, has a lot more of these double numbers than this Austrian version. Curiously, in this version often the 'German' sheet number is given, and not the 'Austrian' one.
  • In the 'Austrian' order the atlas begins with a world map with several hemispheres, followed by 2 maps of Europe: one with mountains and rivers and a political one. Thereafter are 6 maps of Austria, 6 maps of Germany and 10 maps of the other European countries. Then there is 1 map of the Biblical Palestine, 1 map each of Asia and Africa, 4 maps of the Americas – separate maps for the United States and for West Indies and Central America – and finally 1 map of Australia / Oceania. Some maps have inset maps of the major cities in the region; see also the list of maps, inset maps, scale.
• In comparison with the German version
  • These are the main differences between this Austrian version and the German version (2nd edition, 1838).
    • This version not only contains the 28 maps of the German version but also 5 additional maps of the Austrian Empire.
    • The map order has been modified for using the atlas in Austrian schools.
    • The colors in this edition appear lighter and fainter than in the German edition.
    • There are some minor differences in the indication of printing process and name of the publisher in the bottom margin.

© M. Witkam, 2009