Glaser's Geographischer Hand-Atlas, 5e druk (1863)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas
• Vergelijking (plaatjes) met Glaser's Atlas über alle Theile der Erde (1842)

Titelgegevens

Titel: Geographischer Hand-Atlas
Auteur: Carl Glaser
Uitgever: Krais & Hoffmann, Stuttgart
Jaar: 1863 (5e druk)

Titelpagina: Geographischer Hand-Atlas von Dr. Carl Glaser.
In 28 Karten. Fünfte auflage.
Inhalt: ...
Stuttgart. Verlag von Krais & Hoffmann. 1863. Vertaling:
Geographische Handatlas door Dr. Carl Glaser.
In 28 kaarten. Vijfde druk.
Inhoud: ...
Uitgeverij Krais & Hoffmann, Sttuttgart. 1863.

• Glaser's Geographischer Hand-Atlas (1863)
  Titelpagina
  Deze 5e druk heeft de titel 'Geographischer Hand-Atlas'. Eerdere uitgaven heetten 'Atlas über alle Theile der Erde' (1e druk) en 'Hand-Atlas über alle Theile der Erde' (2e t/m 4e druk). Zie ook het overzicht.
• De oorspronkelijke auteur, Carl Glaser, is in 1855 overleden. Vermoedelijk is deze uitgave verschenen onder redactie van Traugott Bromme, die toen ook redacteur was van andere atlassen van Glaser. Op enkele nieuwe kaarten in deze druk wordt C. Baur als cartograaf genoemd.
• In het Duits betekent 'Hand-Atlas' meestal een grotere atlas met veel meer kaarten. Het woord Hand-Atlas zal hier dus wel slaan op het handzame formaat en het niet al te grote gewicht.

Band

De atlas heeft een kartonnen band van  17,5 × 25 cm (B × H)  met linnen rug en hoeken. Op de voorkant daarvan staat de titelpagina (identiek aan die binnenin de atlas) en op de achterkant reclame voor enkele andere cartografische uitgaven van Krais & Hoffmann. De kaarten  (32 × 24,5 cm)  zijn gevouwen ingebonden.

Inhoud

De atlas bevat een titelpagina, met inhoudsopgave en vermelding van auteur en uitgever, en 28 kaartbladen. De kaarten zijn vervaardigd in lithografie (steendruk). Ze zijn met de hand gekleurd (vlakkleur). Onderaan de kaarten staat steeds de vermelding van de uitgever 'Stuttgart: Verlag von Krais u. Hoffmann'. Rechtsboven staat 'C. Glaser’s Atlas Nº (bladnummer)'. De cartograaf C. Baur en de graveur F. Bohnert worden maar op een paar kaarten vermeld; zie de lijst van cartografen en graveurs.

Er zijn 2 wereldkaarten en 6 kaarten van de werelddelen. De andere kaarten zijn voornamelijk van landen in Europa (18 bladen), met de nadruk op Duitsland (7 bladen). Buiten Europa hebben alleen Oost-Indië (Brits Indië) en West-Indië een apart kaartblad. Zie voor de details het overzicht van kaarten, bijkaarten en schaal.

Uitgaven

Mijn exemplaar is gedateerd 1863. Er zou ook een uitgave van 1865 bestaan, maar daarvan heb ik nergens een vermelding kunnen vinden.

Vergelijking met de 1e druk

De indeling en de kaartnummers van deze 5e druk (1863) zijn identiek aan die van de 1e druk (1842). In de 1e druk hebben zijn de kaarten van randkleuring voorzien en nu van vlakkleuring; daardoor is het reliëf nu minder duidelijk. De kaarten zijn in deze 5e druk gevouwen ingebonden.

Enkele kaarten zijn nieuw getekend: Afrika (Nº 23), Noord-Amerika (Nº 24), Zuid-Amerika (Nº 25) en West-Indië (Nº 26). Dit zijn ook de kaarten die voorzien zijn van de namen van de cartograaf C. Baur (niet op Nº 26) en de graveur F. Bohnert.

De kleuring van het grondgebied van Portugal (Nº 3) is niet helemaal juist: het grootste deel van de Spaansde provincie Orense (Ourense) heeft de kleur van Portugal gekregen. De kaart van Pruisen (Nº 9) heeft nu een bijkaartje van Hohenzollern; in de 1e druk was dat Neuchâtel. Op de kaart van Afrika (Nº 23) zijn de eilanden Ascension en Sint-Helena 10° te ver naar het westen ingetekend; in de 1e druk, en op de wereldkaart, komt deze fout niet voor.

Zie ook de pagina met een vergelijking in plaatjes

Glaser's Geographischer Hand-Atlas, 5th edition (1863)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas
  • Comparison (pictures) with Glaser's Atlas über alle Theile der Erde (1842)

• Title description
  • Title: Geographischer Hand-Atlas
    Author: Carl Glaser
    Publisher: Krais & Hoffmann, Stuttgart
    Year: 1863 (5th edition)
  • Title page:
    Geographischer Hand-Atlas von Dr. Carl Glaser.
    In 28 Karten. Fünfte auflage.
    Inhalt: ...
    Stuttgart. Verlag von Krais & Hoffmann. 1863. Translation:
    Geographical Hand Atlas by Dr. Carl Glaser.
    In 28 maps. Fifth edition.
    Contents: ...
    Krais & Hoffmann Publishers, Stuttgart
  • Glaser's Geographischer Hand-Atlas (1863)
    Title page
    This 5th edition has the title 'Geographischer Hand-Atlas'. Previous editions were entitled 'Atlas über alle Theile der Erde' (1st edition) and 'Hand-Atlas über alle Theile der Erde' (2nd through 4th edition). See also the overview.
  • The original author, Carl Glaser, had died in 1855. This edition was probably edited by Traugott Bromme, in those days also editor of other Glaser atlases. A few maps bear the name of the cartographer C. Baur.
  • The word 'Hand-Atlas' in German usually indicates a larger and more comprehensive atlas. Here it is probably used to suggest a more handy size and moderate weight.
• Binding
  • The atlas has a cardboard binding with a size of  17.5 × 25 cm (W × H)  with cloth spine and corners. The front cover has the title page (identical to the one inside) and the back cover has advertisements for other cartographic works of Krais & Hoffmann. The maps  (32 × 24.5 cm)  are bound folded.
• Contents
  • The atlas has a title page, with a table of contents and mentioning author and publisher, and 28 map sheets. The maps have been printed lithographically. They are hand colored (area coloring). In the lower margin is mentioned the publisher Heinrich Hoff in Mannheim. In the upper right is the text 'C. Glaser’s Atlas Nº (sheet number)'. The cartographer C. Baur and engraver F. Bohnert are mentioned on a few maps only; see the list of cartographers and engravers.
  • The atlas contains 2 world maps and 6 maps of the continents. The other maps are mostly of the European countries (18 sheets) and especially of Germany (7 sheets). Outside Europe only East India and the West Indies have a separate map sheet. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale.
• Printings
  • My copy is dated 1863. A printing from 1865 should also exist but I haven't been able to trace it.
• In comparison with the 1st edition
  • The arrangement of the maps and the sheet numbers in this 5th edition (1863) are identical to those in the 1st edition (1842). The maps now have area coloring as opposed to the outline color in the 1st edition, which makes mountain areas less prominent. The maps in the 5th edition are bound folded.
  • Some of the maps are newly drawn: Africa (Nº 23), North America (Nº 24), South America (Nº 25) and West Indies (Nº 26). These are the maps that bear the names of cartographer C. Baur (not on Nº 26) and engraver F. Bohnert.
  • The coloring of the territory of Portugal (Nº 3) is not completely correct: most of the Spanish province of Orense (Ourense) is colored Portuguese. The map of Prussia (Nº 9) now has an inset map of Hohenzollern; the 1st edition had an inset map of Neuchâtel. The map of Africa (Nº 23) shows the islands of Ascension and Saint Helena 10° too far west; this error is not made in the 1st edition (and on the world map).
  • See also the page with a comparison in pictures.

© M. Witkam, 2009