Vieth, Atlas der Oude Wereld, 3e druk (1830)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat het voorwoord van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

Teksten

Vieth, Atlas der Oude Wereld, 3rd edition (1830)

Texts

Berigt / Report

BERIGT VOOR DEN DERDEN DRUK.

Wij hopen den jeugdigen beminnaren der oude Letterkunde door dezen Atlas een geschikt hulpmiddel ter ge­makkelijker beoefening der Grieksche, Romeinsche en Bijbelsche geschiedenis en aardrijkskunde aan te bieden, en door deze verbeterde uitgave geene ondienst te doen. De kaarten van den eersten druk had men uit Duitschland laten komen; terwijl deze voor den tweeden druk geheel op nieuw door den Heer VEELWAARD gegraveerd zijn: kunnende men uit eene vergelijking van beide ten duidelijkste ontdekken, hoe veel zij in naauwkeurigheid hebben gewonnen. Gelijk de tweede uitgave vermeerderd was met de splitsing van Gallië en Hispanië op afzonderlijke kaarten, en met een’ platten grond van Athene, zoo is deze tegenwoordige, naar het voorbeeld van den nieuw­sten Duitschen druk, verrijkt met eene speciale kaart van het eigenlijke Griekenland. De bijgevoegde Tafelen, waarbij op eene kleine ruimte den Leeraar eene genoegzaam rijke stof ter verklaring wordt gegeven, zijn op­nieuw nagezien en zeer veel verbeterd, en de spelling der eigennamen naar de in ons Vaderland meest gebruike­lijke wijze veranderd. — Men zal het ons niet ten kwade duiden, dat er niet een grooter aantal van steden op de kaarten zijn aangewezen, daar de meest aanmerkelijke, zoo veel de ruimte toeliet, op dezelve gevonden worden, en van de min gewigtige in de bijgevoegde beschrijvingen melding gemaakt wordt.



Voorrede / Preface

VOORREDE.

De Kaarten, die wij hier aan het publiek aanbieden, zijn niet naar dezelfde schaal opge­maakt, omdat de landen, waarvan de beschrijving geleverd wordt, niet alle gelijkelijk voor het opgegeven formaat pasten. Zij, die hun werk maken van de Aardrijkskunde, weten, dat het niet zonder moeite gebeuren kan, een land op een blad, waarvan de grootte bepaald is, naar eene vaste schaal op te maken vooral wanneer men, zoo veel mogelijk is, de ruimte wil sparen, hetgeen allernoodzakelijkst is hij zulke kleine bladen als die, waarvan hier moest gebruik gemaakt worden. De vastelands-kaart van Eratosthenes (uit den Virgilius van Voss genomen) heeft, even als de zeekaarten, geene andere dan regtlijnige middaglijnen, die slechts voorname punten van de kaart aanraken. Wat aangaat Indië en Persië, die zich het meest van het Westen naar het Oosten uitstrekken, de schaal, welke het best voor dezelve geschikt scheen, was die waarop de graden van breedte verminderen naar evenredigheid van den si­nus. De inhoud der landen heeft dezelfde evenredigheid als die, welke men op de globe vindt; maar het was niet mogelijk te vermijden, dat niet de gedaante der landen naar den kant der verste breedte merkelijk onnaauwkeurig werd. Klein-Azië is geteekend naar het plan van MUR­DOCH: het is de ontwikkeling eener conische oppervlakte, welke op die kaart de spheer snijdt in twee evenwijdige cirkels van 32° 49′, en 43° 11′. In de bovengemelde opgave der breedte hebben de middaglijnen en de evenwijdige graden dezelfde evenredigheid, als op de globe. Palaestina is naar DE L’ISLE gevolgd. De breedte, waar de middaglijnen, en de evenwijdige graden hunne juiste evenredigheid hebben, zijn op 31° 30′, en 33°. Men heeft de kaart van D’ANVILLE, door PAULUS verbeterd, tot maatstaf genomen. Arabië en Egypte zijn naar de breedte genomen, waarvan de graden verminderen, zoo als die van Indië en Persië. in Noor­delijk Afrika, naar het vast ontwerp van den heer LAMBERT, is de evenredige verdeeling der oppervlakte dezelfde, als op de globe. Griekenland en de overige zijn voorgesteld naar het plan van den heer DE L’ISLE, dat is te zeggen, als de ontwikkeling eener spirale lijn in conische oppervlakte, hetwelk een beter maatstaf is, dan de ontwerpen, genomen naar regels van het vergezigt. Voor de meeste kaarten heeft men die van D’ANVILLE tot grondslag genomen, waarbij men dan van de opmerkingen van lateren heeft gebruik gemaakt. Zoo is, b.v., de Zwarte Zee op de kaart van Klein-Azië geteekend naar nieuwere plannen. De rivie­ren, de bergen en de plaatsen zijn met zoo veel naauwkeurigheid opgegeven, als de bekrom­pene ruimte toeliet.

VIETH.



HTML © M. Witkam, 2015
met dank aan / courtesy of: E.M. Schipper

valid HTML    valid CSS