Johann Walch, Neuester Schul-Atlass (1824)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

Titelgegevens

Titel: Neuester Schul-Atlass
Uitgever: Johann Walch, Augsburg
Jaar: 1824

Titelpagina: Neuester Schul-Atlass
Nach den bewährtesten Hülfsmitteln, astronomischen Ortsbestimmungen,
und den neuesten Zeitereignissen entworfen.
Nebst einem vollständigem Texte, verfasst von einigen Jugend-Freunden
zur ersten Bildung in der Geographie
Innhalt. ...
Augsburg  im Verlag bei Joh. Walch.  1824.
Vertaling:
Nieuwste Schoolatlas
Ontworpen naar de betrouwbaarste hulpbronnen en astronomische plaatsbepalingen,
en de laatste gebeurtenissen.
Met een volledige tekst, geschreven door enkele vrienden van de jeugd
voor het eerste onderwijs in de aardrijkskunde.
Inhoud. ...
Augsburg,  Uitgeverij Johannes Walch.  1824.

Band

Dit exemplaar heeft een band van stevig papier; de afmetingen zijn  22 × 27,5 cm (H × B).  Op de voorkant staat de titel van de atlas, en verder plaats en naam van de uitgever. De kaarten zijn ongevouwen ingebonden.

Inhoud

De atlas heeft een titelpagina met inhoudsopgave, en 36 kaarten. Er is geen register. In de inhoudsopgave zijn de kaarten zijn niet genummerd, maar op de kaarten zelf staat wel een nummer. De atlas begint met een wereldkaart en 4 kaarten van de halfronden – noordelijk, zuidelijk, oostelijk en westelijk. Daarna komen 5 kaarten van de werelddelen. Verder zijn er 20 kaarten van de landen in Europa, waaronder 8 van Midden-Europa. Tenslotte zijn er 6 kaarten van gebieden en landen buiten Europa.

De kaarten zijn vervaardigd in kopergravure. Ze zijn met de hand gekleurd in randkleur met bies voor de staatkundige indeling. Rechtsboven staat het kaartnummer. Binnen het kaartkader van de andere kaarten staat overige informatie zoals de naam van de kaart, een legenda, een schaalstok en verklaring van de gebruikte afkortingen of cijfers. Bij de vier kaarten van de halfronden staan buiten het kaartbeeld de naam van de kaart, de naam van de uitgever en het jaar. Er wordt geen schaal op de kaarten vermeld. Vaak is de schaal wel af te leiden uit een schaalstok.

Vergelijking met Johann Walch, Allgemeiner Atlas (1812)

In de periode 1803-1817 verscheen bij Johann Walch een atlas onder the titel Allgemeiner Atlas met 35 kaarten. Deze Neuester Schul-Atlas(s), met 35 of 36 kaarten, is daarvan de voortzetting; hij verscheen onder verschillende titels in de periode 1818-1853. Zie ook het overzicht.

Hier wordt de uitgave 1824 van Neuester Schul-Atlas vergeleken met de uitgave 1812 van Allgemeiner Atlas. Daarbij valt allereerst op dat enkele kaarten die in de uitgave van 1812 voorkwamen, in 1824 niet meer voorkomen. Andersom zijn er kaarten in de uitgave van 1824 die in 1812 nog niet voorkwamen. Het gaat daarbij om landen die na het Congres van Wenen (1815) verdwenen zijn, zoals het Koninkrijk Westfalen en het Groothertogdom Würzburg, en landen die als gevolg van dit congres ontstaan zijn, zoals het Koninkrijk der Nederlanden.

Afgezien van deze staatkundige veranderingen zijn de nodige wijzingen in de wel overeenkomende kaarten te zien. Sommige kaarten zijn nieuw getekend, en de vlakkleur in de atlas van 1812 is steeds vervangen door een randkleur. Ook eventuele randinformatie is veranderd; zo is bijvoorbeeld in 1812 de naam van de uitgever onderaan de kaart vermeld, in 1824 bij de kaartnaam. In het algemeen maken de kaarten uit 1824 een 'vollere' indruk, met meer plaatsnamen. Zie voor de details de vergelijkende tabel. Er is ook een pagina met plaatjes van beide edities ter vergelijking naast elkaar.



Johann Walch, Neuester Schul-Atlass (1824)



© M. Witkam, 2015

valid HTML    valid CSS