Andrees Handatlas, 2e druk (1887-1890)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Extra plaatjes (van de aparte bladzijden) van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Andrees Handatlas
Uitgever: Velhagen & Klasing
Jaar: 1887 (2e druk, 1e uitgave), 1889 (2e uitgave), 1890 (3e uitgave)

Titelpagina 1e uitgave (1887): Richard Andrees Allgemeiner Handatlas in hundertzwanzig Kartenseiten und zwei Ergänzungskarten nebst alphabetischem Namenverzeichnis
Herausgegeben von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig
Zweite, wesentlich verbesserte und um ein Viertel des Umfanges vermehrte, Auflage
Bielefeld und Leipzig, Verlag von Velhagen & Klasing, 1887 Vertaling:
Richard Andrees algemene Handatlas in 120 kaarten en 2 extra kaarten met alfabetisch register.
Uitgegeven door de Geografische Afdeling van Velhagen & Klasing in Leipzig.
Tweede druk, sterk verbeterd en een kwart groter.
Bielefeld en Leipzig, uitgeverij Velhagen & Klasing, 1887.

• Voor bezitters van de 1e druk werd een supplement uitgegeven. Daarin stonden alleen de kaarten die niet in de 1e druk en wel in de 2e druk voorkwamen. De kaarten uit de 1e druk werden dus niet allemaal geactualiseerd.
• Van deze atlas bestaat een Engelse uitgave:
  The Universal Atlas (Cassell, 1893)

Band

Andrees Handatlas 1887
Voorkant band

De normale band (30 × 43 cm) is van groen 'calico' (gedrukt katoen) met leer op rug en hoeken. Op de voorkant staan de titel, in vergulde letters, en de tekst "Zweite Auflage". De titel staat ook 'verticaal' op de rug van de band (zie de plaatjes).

De atlas werd ook verkocht met andere banden, zoals de bruine 'luxe' band van de 1e druk. Voor de Oostenrijkse markt werd de 'Duitse' band gebruikt met op de voorkant de vermelding van de Oostenrijkse distributeur (vanaf 1889 Moritz Perles in Wenen). De inhoud is verder gelijk aan die van de Duitse uitgave.

Inhoud

De atlas bevat titelpagina, inhoudsopgave, en 120 bladzijden met kaarten in kleur. In de 1e uitgave (1887) staan twee extra kaarten met de recente ontdekkingen in Afrika en de kolonisatie van dat werelddeel. Verder bevat de atlas een plaatsnamenregister ('Alphabetisches Namen­verzeichnis'). In de 1e uitgave beslaat dat 112 bladzijden en in de 3e uitgave 119 (met 7 bladzijden 'Nachtrag').

De bladzijden met kaarten zijn van dik papier, bijna karton, en tweezijdig bedrukt. Op de 'openslaande' bladzijden, met twee nummers in het overzicht van kaarten, bijkaarten en schaal, staan grote kaarten. Op de achterkanten daarvan, met één nummer in het overzicht, staan een of meer kleinere kaarten.

De kaarten zijn meestal gedateerd in linker onderhoek (maand en jaar). De kaarten in de 1e uitgave hebben een datum van november 1885 (blad 32) t/m mei 1887 (blad 84). In de 3e uitgave is op de meeste kaarten het 'herzieningsjaar' – vaak 1890, soms 1889 of 1891 – vermeld in de vorm 'Rev. 1890'. Zie voor de details het overzicht van kaarten en datering.

Uitgaven

Van de 2e druk zijn drie uitgaven verschenen, in 1887, 1889 en 1890. De totale oplage was ongeveer 45.000 exemplaren. Bij de 2e uitgave is de aanduiding op het titelblad: "Zweite vermehrte und verbesserte Auflage, revidierter Abdruck, Bielefeld und Leipzig 1889"; het register bevat nu 116 bladzijden. Bij de 3e uitgave staat op het titelblad: "Zweite vermehrte und verbesserte Auflage, zweiter rev. Abdruck, Bielefeld und Leipzig 1890"; het register heeft 119 bladzijden.

In de 2e en 3e uitgave zijn de twee extra kaarten, met de recente ontwikkelingen in Afrika, vervallen. Die gegevens zijn inmiddels in de reguliere kaarten verwerkt.

Vergelijking met de 1e druk

In vergelijking met de 1e druk is het aantal kaarten met 25% toegenomen: van 96 naar 120 bladzijden. Dat komt voornamelijk doordat gedetailleerdere kaarten zijn opgenomen van enkele Europese landen (onder andere Frankrijk en Groot-Brittannië) en vooral van Afrika. Enkele thematische kaarten zijn vervallen. Alle gegevens staan in de tabellen van vergelijking tussen beide drukken.

Enkele kaarten die nieuw zijn in de Duitse 2e druk, komen wel voor in de Franse uitgave van de 1e druk. Dat zijn vooral de gedetailleerdere kaarten van Frankrijk (en Algerije), maar ook van Polen (West-Rusland), Griekenland en de Kaukasus.

• Vergelijking van de 2e druk met de 1e druk
• Vergelijking van de 1e druk met de 2e druk

Verder is het tekstdeel dat in de 1e druk stond, vervallen. De bezitter van de atlas werd blijkbaar geacht voor die gegevens ook het handboek aan te schaffen. De atlas had nu wel een register, waardoor hij veel beter toegankelijk was dan andere atlassen uit die tijd.

Andrees Handatlas, 2nd edition (1887-1890)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Additional pictures (of the single pages) of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Andrees Handatlas
    Publisher: Velhagen & Klasing
    Year: 1887 (2nd edition, 1st printing), 1889 (2nd printing), 1890 (3rd printing)
  • Title page 1st printing (1887) Richard Andrees Allgemeiner Handatlas in hundertzwanzig Kartenseiten und zwei Ergänzungskarten nebst alphabetischem Namenverzeichnis
    Herausgegeben von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig
    Zweite, wesentlich verbesserte und um ein Viertel des Umfanges vermehrte, Auflage
    Bielefeld und Leipzig, Verlag von Velhagen & Klasing, 1887 Translation:
    Richard Andrees general Hand Atlas in 120 maps and 2 supplementary maps with an alphabetical index.
    Published by the Geographical Department of Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Second edition, essentially improved and by a quarter expanded.
    Bielefeld and Leipzig, Velhagen & Klasing Publishers, 1887.
  • Supplemental for the owners of the 1st edition, containing (only) the new maps of the 2nd edition.
  • English edition: The Universal Atlas (Cassell, 1893)
• Binding (30 × 43 cm)
  Andrees Handatlas 1887
  Front cover
  • Normal binding: green calico with leather spine and corners; title ("Andrees Handatlas", "Zweite Auflage") in gold lettering; title 'vertically' on spine.
  • Other bindings, like brown luxury binding of 1st edition; for the Austrian market: 'German' binding with embossed distributors name (from 1889: Moritz Perles, Vienna); contents same as German edition.
• Contents
  • Title page, list of maps, 120 pages of maps, mostly topographical; in 1st printing (1887) two supplementary maps of recent discoveries and colonization in Africa; 112 pages alphabetical index, in 2nd printing 116 pages, in 3rd printing 119 pages.
  • Maps printed on both sides on heavy, cardboard like paper; single and double page maps; see list of maps, inset maps and scale.
  • Maps dated in lower left corner; in 1st printing from November 1885 (sheet 32) through May 1887 (sheet 84); in 3rd printing usually the same date and 'revision year' – mostly 1890, some 1889 or 1891 – as 'Rev. 1890'; see list of maps and date for details.
• Printings
  • Three printings known: 1st printing 1887, 2nd printing 1889, 3rd printing 1890; slightly different title pages in 2nd and 3rd printings: "revidierter Abdruck" (revised printing) and "zweiter rev. Abdruck" (second revised printing).
  • In 2nd and 3rd printing supplementary maps of Africa omitted, regular maps updated.
  • Total circulation: about 45,000 copies.
• In comparison with 1st edition
  • More topographical maps, especially for France, Great-Britain and Africa; fewer thematic map; some maps of German 2nd edition already in French version of 1st edition; alphabetical index; no more explanatory text.
  • 2nd edition as opposed to 1st edition.
  • 1st edition as opposed to 2nd edition.

© M. Witkam, 2006