Alb. van Kampen, Orbis terrarum antiquus (uitgave 1960-1967)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Titel: Orbis terrarum antiquus
Uitgever: VEB Hermann Haack, opvolger van Justus Perthes, Gotha
Jaar: 1960-1967 (2e druk)

Titel (voorkant band): Orbis terrarum antiquus in scholarum usum descriptus
ab Alb. van Kampen
Editio altera
Insunt tabulae XVI cum XXX tabellis
VEB Hermann Haack  Gothae et Lipsiae
Sumptibus Institutionis geographicae atque cartographicae Vertaling:
De wereld van de Oudheid beschreven voor schoolgebruik
door Alb. van Kampen
Tweede uitgave
Met 16 kaarten en 30 bijkaarten
VEB Hermann Haack  Gotha en Leipzig
Geografisch en Cartografisch Instituut

• Orbis terrarum antiquus (1967)
  Voorkant band   XL
  Deze uitgave is een vrijwel ongewijzigde herdruk van de 2e druk uit 1888. Een opvallend verschil is de naam van de uitgever – Hermann Haack in plaats van Justus Perthes. Ook de drukfout in de inhoudsopgave (kaart 10: Iatlia superior) is verbeterd.
• In 1953 werd uitgeverij Justus Perthes in Gotha onteigend. Het bedrijf werd in Gotha voortgezet onder de naam 'VEB Geographisch-Kartographische Anstalt Gotha' (VEB = Volkseigener Betrieb, in feite een staatsbedrijf in Oost-Duitsland). Vanaf 1955 heette het bedrijf 'VEB Hermann Haack Geographisch-Kartographische Anstalt Gotha', vaak afgekort tot 'VEB Hermann Haack'.
• De datering van deze uitgave is af te leiden uit de tekst op de titelpagina of het achterschutblad. In een van mijn exemplaren staan op de titelpagina codes die eindigen op /57 en /60. Ik neem aan dat die uitgave van 1960 dateert. In een ander exemplaar staan op het achterschutblad codes met /64 en /67. Dat zal dan de uitgave uit 1967 zijn. Er zijn ook bibliotheekexemplaren gedateerd 1961 en 1964. In alle gevallen wordt in het (ongewijzigde) voorwoord het jaar 1888 genoemd.
• De 2e druk verscheen oorpronkelijk in 1888. Deze uitgave is een vrijwel ongewijzigde herdruk daarvan. Volgens de catalogus 1968/69 van VEB Hermann Haack (blz. 17) was inmiddels de 4e druk (4. Auflage) van deze atlas leverbaar. Vanwege de vier uitgaven 1960/61/64/67 is het natuurlijk mogelijk dat de mededeling '4. Auflage' in de catalogus van slaat op de 4e uitgave uit deze reeks.
• De auteur van deze atlas is Albert van Kampen (1842-1891). Hij is ook auteur van enkele andere werken op het gebied van de klassieke oudheid.

Band

De atlas heeft een kartonnen band met linnen rug  (29 × 26 cm, B × H),  waarin de kaarten ongevouwen zijn ingebonden. Op de voorkant staan titel en naam van de auteur, het aantal kaarten en bijkaarten, en de naam van de uitgever.

Inhoud

De atlas heeft een titelpagina met inhoudsopgave en een bladzijde met het voorwoord en een lijst van vier leverbare wandkaarten bij de Oude Geschiedenis – alles in het Latijn. Daarna komen de 16 kaarten, tweezijdig gedrukt op 8 bladen, ook helemaal in het Latijn. Er is geen plaatsnamenregister.

De kaarten van de atlas zijn min of meer geordend van oost (Palestina, Egypte, Azië, Griekenland) naar west (Romeinse Rijk). Ze geven de situatie weer in een aantal perioden in de Oude Geschiedenis: het rijk van de Assyriërs, het Perzische Rijk, het klassieke Griekenland en Athene, het Rijk van Alexander de Grote en opvolgers, Italia, het Romeinse Rijk en Rome, het Middellandse Zeegebied en Gallië. Zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal en de vertaling van de Latijnse kaartnamen.

De kaarten lijken gedrukt in kleurenlithografie. Bovenaan de kaart staat steeds de naam van de auteur 'Alb. van Kampen', de naam van de kaart, de titel van de atlas 'Orbis terrarum antiquus' en het nummer van de kaart (tabula). Namen van tekenaars of graveurs worden niet genoemd. De kaarten zijn ook niet gedateerd.

Alb. van Kampen, Orbis terrarum antiquus (1960-1967 edition)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Orbis terrarum antiquus
    Publisher: VEB Hermann Haack, successor of Justus Perthes, Gotha
    Year: 1960-1967 (2nd edition)
  • Title (front cover): Orbis terrarum antiquus in scholarum usum descriptus
    ab Alb. van Kampen
    Editio altera
    Insunt tabulae XVI cum XXX tabellis
    VEB Hermann Haack  Gothae et Lipsiae
    Sumptibus Institutionis geographicae atque cartographicae Translation:
    The World of Antiquity described for classroom use
    by Alb. van Kampen
    Second edition
    With 16 maps and 30 inset maps
    VEB Hermann Haack  Gotha and Leipzig
    Geographic and Cartographic Institute
  • Orbis terrarum antiquus (1967)
    Front cover   XL
    This edition is an almost unchanged reprint of the 2nd edition of 1888. A notable difference is the name of the publisher – Hermann Haack instead of Justus Perthes. The misprint in the table of contents (map 10: Iatlia superior) has also been corrected.
  • In 1953 the Justus Perthes publishing company was nationalized. The Gotha branch was continued under the name 'VEB Geographisch-Kartographische Anstalt Gotha' (VEB = Volkseigener Betrieb = people-owned enterprise, in fact a state-owned company in East Germany). From 1955 its name was 'VEB Hermann Haack Geographisch-Kartographische Anstalt Gotha', usually abbreviated to 'VEB Hermann Haack'.
  • The date of this edition can be derived from the text on the title page or the rear endpaper. In one of my copies there are codes ending with /57 and /60. I assume that this is the 1960 edition. In another copy the rear endpaper contains codes ending with /67, which makes me assume it is the 1967 edition. Library copies are also dated 1961 and 1964. In all cases the (unchanged) preface has the year 1888.
  • The 2nd edition was originally published in 1888. This edition is an almost unaltered reprint. According to the 1968/69 catalog of VEB Hermann Haack (page 17) the 4th edition (4. Auflage) of the atlas was available at that time. Because of the four editions 1960/61/64/67, it is possible that the indication '4. Auflage' in the catalog refers to the 4th edition from that series.
  • The author of this atlas is Albert van Kampen (1842-1891). He is also the author of some other works on classical antiquity.
• Binding
  • The atlas has a cardboard binding with a cloth spine  (29 × 26 cm, W × H)  in which the maps are bound unfolded. On the front cover are the title and the author's name, the number of maps en inset maps, and the name of the publisher.
• Contents
  • The atlas has a title page with table of contents and one page with the preface and a list of available wall maps to the Ancient History – all in Latin. Thereafter are the 16 maps, printed double sided on 8 sheets, also in Latin. There is no index.
  • The maps in the atlas are ordered more or less from east (Palestine, Egypt, Asia, Greece) to west (Roman Empire). They depict the situation in several periods of Ancient History: the Assyrian Kingdom, the Persian Empire, classical Greece and Athens, the Empire of Alexander the Great and successors, Italia, the Roman Empire and Rome, The Mediterranean and Gallia. See also the list of maps, inset maps and scale and the translation of the Latin map names.
  • The maps seem to be color lithographed. In the upper margin is the name of the author 'Alb. van Kampen', the map name, de atlas title 'Orbis terrarum antiquus' and the number of the map (tabula). No names of draftsmen or engravers are given. The maps are not dated.

Voorwoord / Preface

Quamquam ex quo tempore »Orbis antiqui« editio prior in lucem prodiit semper, quae menda eius aut alii mecum communicaverant aut ipse reperieram, delenda curabam, tamen hanc alteram editionem instituere visum est, et quod addere quaedam in animo mihi erat plane nova, et quod tanta rnultitudo errorum deinceps erat inventa, ut quam accuratissime omnes tabulae essent retractandae. Quae res ut fieri potuerit plerumque debeo diligentiae hominum quorundam doctissimorum, qui aut in actis eruditorum variis »Orbis antiqui« censuram scripserunt benevolentissimi, aut per litteras singula notaverunt amicissime, quibus omnibus gratias agere hoc loco mihi cordi est. Vellem, quaecunque desiderata sunt, potuissem perficere. Sed quae ratio tabularum semel erat instituta ita commutari non potuit, ut e. g. Germaniae veteris tabula aut insereretur aut adderetur. Liceat autem hoc loco ea affere, quae nova exstant in hac altera editione maioris momenti. Hierosolymae priore tabula deleta secundum Guthii et Schickii opuscula alia plane nova facta est. In Tabula II tractanda Saycii libro (Alte Denkmäler im Lichte neuer Forschung) non sine summo emolumento usus sum. Addita est pugnae Salaminiae tabella, in qua describenda Lollingium (Die Meerenge von Salamis, Festschrift zu E. Curtius’ 70 jährigem Geburtstag) secutus sum, addita etiam in tabella Acropolis Athenarum templum illud Athenae antiquissimum, quod Lollingius nuper effossum patefecit. Aegypti oppidorum Naucratis et Pithom s. Heroonpolis, quae Flinders Petrie et Naville effoderunt, situs correcti sunt. In Athenarum foro, quum Kaupertus verisimilia reperisse mihi videatur, eum imitari non dubitavi, quamquam P. Weizsäckerum (N. Jahrbücher f. Phil. 1887, p. 577 sq.) non esse neglegendum putaverim. In tabula XII Imperii Romani permulta nomina extinxi, quae in aliis tabulis leguntur, quo clarius provinciarum nomina possint dignosci. In descriptione Romae Regiam, templum Larum adieci, correxi situs Septizonii Horreorum Galbae, templi Solis alia. Quae de Alexandrea nova invenit Wachsmuthius (Rhein. Mus. XLII, p. 462 sq.) non praetermisi. Permulta nomina melius scripta sunt praesertim in Galliae tabula (sec. Meuselii lexicon) loca nonnulla ut Ecnomus, Scarphea alia non iam desiderantur. Sed longum est plura afferre, quae eum nont fugient qui accuratius in hanc nostram editionem inquisiverit.

GOTHAE Nonis Aprilibus MDCCCLXXXVIII.

van Kampen.

Eiusdem autoris apud nos prostant:

Tabulae maximae (parietariae)

quibus illustrantur terrae veterum, in usum scholarum descriptae

Tab. I: GRAECIA  1:375 000
Tab. II: ITALIA  1:750 000
Tab. III: GALLIA  1:750 000
Tab. IV: IMPERIUM ROMANUM  1:3 000 000.

© M. Witkam, 2011