Miniatur-Bibliothek, Hand-Atlas 2e reeks (ca. 1902 - ca. 1906)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Miniatur-Bibliothek, Hand-Atlas
Uitgever: "Verlag für Kunst und Wissenschaft" Albert Otto Paul, Leipzig
Jaar: ca. 1902 - ca. 1906 (2e reeks)

Omslagtitel Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn: Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  151
Vollständiger Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn und der Schweiz
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Vertaling:
Miniatuurbibliotheek  D. R.-G.-M. 68598  151
Volledige Handatlas van Oostenrijk-Hongarije en Zwitserland
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.

Omslagtitel Hand-Atlas von Europa: Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  152
Vollständiger Hand-Atlas von Europa
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Vertaling:
Miniatuurbibliotheek  D. R.-G.-M. 68598  152
Volledige Handatlas van Europa
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.

Omslagtitel Hand-Atlas von Asien: Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  153
Vollständiger Hand-Atlas von Asien
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Vertaling:
Miniatuurbibliotheek  D. R.-G.-M. 68598  153
Volledige Handatlas van Azië
Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.

• Miniatur-Bibliothek
  Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn, Europa, Asien
  Dit is de tweede reeks van atlassen uit de Miniatur-Bibliothek uitgegeven door "Verlag für Kunst und Wissenschaft" Albert Otto Paul. Deze atlassen zijn, met een hoogte van 12 cm, iets groter dan de eerdere uitgaven (hoogte 11,5 cm). Het omslag is betrekkelijk sober. In de latere uitgaven is de tekst 'Miniatur-Bibliothek' van een decoratief kader voorzien.
• De reeks atlassen bestaat uit 6 delen (tussen haakjes het nummer in de Miniatur-Bibliothek)
  1. Duitsland (150)
  2. Oostenrijk-Hongarije, Zwitserland (151)
  3. Europa (152)
  4. Azië (153)
  5. Afrika, Australië (154)
  6. Amerika (155)
• De datering (ca. 1902 - ca. 1906) is ontleend aan de literatuur. In de atlassen zelf is geen jaar van uitgave te vinden. De eerste reeks verscheen van 1898 t/m 1901. Op de kaart van Afrika in deze tweede reeks is Marokko nog geen Frans protectoraat (1906).
• De kaarten in deze reeks zijn dezelfde als die in Singer, Neuer vollständiger Taschen-Atlas (1905).

Band

De atlassen zijn gebonden in een oranjebruine buigzame kartonnen band van  8 × 12 cm (B × H).  Op de voorkant staat het volgende.

• De tekst "Miniatur-Bibliothek", het D. R.-G.-M. nummer 68598, het nummer in de Miniatur-Bibliothek (150-155), en de prijs in Duitsland (10 Pf.) en Oostenrijk (12 h.)
• De titel
• Het logo van de uitgever
• De naam van de uitgever

Inhoud

De atlassen bestaan uit kaarten met op de achterkant tekst. Het aantal bladzijden tekst is dus steeds gelijk aan het aantal kaartbladzijden. Er is geen titelpagina. Op de tekstbladzijden staan allerlei statistische gegevens van de landen die op de kaarten zijn afgebeeld.

De atlas van Duitsland bevat 5 kaarten (10 bladzijden): een overzichtskaart, drie deelkaarten en een kaart van de koloniën. De atlas van Oostenrijk-Hongarije en Zwitserland heeft 6 kaarten (12 bladzijden): een overzichtskaart en vier deelkaarten van Oostenrijk-Hongarije, en een kaart van Zwitserland. De andere vier atlassen (Europa met 7 kaarten; Azië, Afrika en Australië, Amerika met ieder 5 kaarten) bevatten steeds een overzichtskaart en enkele deelkaarten van het betreffende werelddeel. Zie voor de details de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn uitgevoerd in kleurenlithografie. Ze zijn staatkundig gekleurd (vlakkleur). De bergen zijn op de deelkaarten aangegeven met een zwarte arcering; op de overzichtskaarten wordt geen reliëf getoond. Onderaan de kaarten staan de schaal en een schaalstok.

Vergelijking met de 1e reeks

Vergeleken met de delen van de eerste reeks is het uiterlijk van de atlassen nauwelijks veranderd. De boekjes zijn iets hoger (12 cm in plaats van 11,5 cm) en er staat wat minder informatie op het omslag: de gegevens over aantal bladzijden en het adres van de uitgever ontbreken in de tweede reeks. Er is ook geen aparte titelpagina meer; alleen de omslagtitel is overgebleven.

De kaarten zijn helemaal nieuw getekend. Een vergelijking van de afzonderlijke kaarten is dus niet zinvol. In het algemeen valt het volgende te constateren.

• Er zijn in bij elkaar minder kaartbladen: 33 in de tweede reeks en 36 in de eerste. Er zijn in de tweede reeks ook geen kaarten meer die maar één bladzijde beslaan.
• De schaal van de kaarten is in de tweede reeks in het algemeen iets groter. De kaarten vullen ook beter de bladzijde.
• De kleuren in de tweede reeks zijn wat feller; ze zijn ook nauwkeuriger geplaatst. Er is nog steeds een staatkundige vlakkleur maar de smalle bies ontbreekt in de tweede reeks.
• De kaarten in de tweede reeks lijken scherper gedrukt. Ook de tekst is veel beter leesbaar.

Bronnen:

• Aardrijkskunde & Geschiedenis, jaargang 2002, nummer 2 (Overzicht 1e reeks, Hand-Atlas Deutschland 1910)
• Jürgen Espenhorst: Petermann's Planet, volume II (p. 1301)

Geraadpleegde exemplaren:

• Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn
• Hand-Atlas von Europa
• Hand-Atlas von Asien
• Singer, Neuer vollständiger Taschen-Atlas (1905)

Miniatur-Bibliothek, Hand-Atlas 2nd series (ca. 1902 - ca. 1906)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Miniatur-Bibliothek, Hand-Atlas
    Publisher: "Verlag für Kunst und Wissenschaft" Albert Otto Paul, Leipzig
    Year: ca. 1902 - ca. 1906 (2nd series)
  • Cover title Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn:
    Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  151
    Vollständiger Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn und der Schweiz
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Translation:
    Miniature Library  D. R.-G.-M. 68598  151
    Complete Hand Atlas of Austria-Hungary and Switzerland
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.
  • Cover title Hand-Atlas von Europa:
    Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  152
    Vollständiger Hand-Atlas von Europa
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Translation:
    Miniature Library  D. R.-G.-M. 68598  152
    Complete Hand Atlas of Europe
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.
  • Cover title Hand-Atlas von Asien:
    Miniatur-Bibliothek  D. R.-G.-M. 68598  153
    Vollständiger Hand-Atlas von Asien
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul. Translation:
    Miniature Library  D. R.-G.-M. 68598  153
    Complete Hand Atlas of Asia
    Leipzig  Verlag für Kunst und Wissenschaft  Albert Otto Paul.
  • Miniatur-Bibliothek
    Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn, Europa, Asien
    This is the second series of atlases from the Miniatur-Bibliothek (Miniature Library) published by "Verlag für Kunst und Wissenschaft" (Publishing House for Art and Science) Albert Otto Paul. With 12 cm these atlases are a bit taller than the earlier editions (11.5 cm). In later editions the text 'Miniatur-Bibliothek' has a decorative frame.
  • The series consists of 6 volumes (in parentheses the number in the Miniatur-Bibliothek)
    1. Germany (150)
    2. Austria-Hungary (151)
    3. Europe (152)
    4. Asia (153)
    5. Africa, Australia (154)
    6. The Americas (155)
  • The years (ca. 1902 - ca. 1906) have been derived from the literature. No publication year is mentioned in the atlases themselves. The first series was published from 1898 through 1901. On the map of Africa in this second series, Morocco is not yet a French protectorate (1906).
  • The maps in this series are identical to those in Singer, Neuer vollständiger Taschen-Atlas (1905).
• Binding
  • The atlases are bound in an orange brown flexible cardboard binding measuring  8 × 12 cm (W × H).  The front cover contains the following information.
    • The text "Miniatur-Bibliothek", the D. R.-G.-M. number 68598, the volume number in the Miniatur-Bibliothek (150-155), and the price in Germany (10 Pf.) and Austria (12 h.)
    • The title
    • The company logo
    • The name of the publisher
• Contents
  • The atlases consist of maps with text on the verso. The number of text pages therefore equals the number of map pages. There is no title page. The text pages contain statistical information on the countries depicted on the maps.
  • The atlas of Germany contains 5 maps (10 pages): a general map, three regional maps and a map of the colonies. The atlas of Austria-Hungary and Switzerland has 6 maps (12 pages): a general map and four regional maps of Austria-Hungary, and a map of Switzerland. All of the remaining four atlases (Europe with 7 maps; Asia, Africa and Australia, the Americas with 5 maps each) contain a general map and some regional maps of the continent(s) in question. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale.
  • The maps have been produced in color lithography. They are colored politically (area color). Mountains on the regional maps are indicated with black hachuring; no relief is shown on the general maps. In the bottom margin are the scale and a linear scale.
• In comparison with the 1st series
  • In comparison with the volumes of the first series the outside appearance of the atlases has hardly changed. The booklets are a bit taller (12 cm instead of 11.5 cm) and the cover contains a bit less information: the information on number of map pages and the address of the publisher are missing in the second series. There is no more separate title page; only the cover title remains.
  • The maps are drawn entirely anew. Therefore a comparison of the individual maps is useless. In general the following can be remarked.
    • In all there are less map sheets: 33 in the second series and 36 in the first. There are no more single page maps in the second series.
    • In general the scale of the maps in the second series is slightly larger. The maps also better fill the page.
    • The colors in the second series are somewhat brighter, they are also positioned more accurately. There is still a political area coloring, but the narrow edging is missing in the second series.
    • The maps look crisper in the second series. The text is much more readable.

• Sources:
  • Aardrijkskunde & Geschiedenis, year 2002, number 2 (Overview of 1st series, Hand-Atlas Deutschland 1910) in Dutch
  • Jürgen Espenhorst: Petermann's Planet, volume II (p. 1301)

• Copies consulted:
  • Hand-Atlas von Oesterreich-Ungarn
  • Hand-Atlas von Europa
  • Hand-Atlas von Asien
  • Singer, Neuer vollständiger Taschen-Atlas (1905).

© M. Witkam, 2012