Bromme, Illustrirter Hand-Atlas, 1e uitgave (1862-1864)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Bromme, Illustrirter Hand-Atlas
Auteur: Traugott Bromme
Uitgever: Krais & Hoffmann, Stuttgart
Jaar: 1862 (1e uitgave), ca. 1864 (supplement)

Titelpagina: Illustrirter Hand-Atlas der Geographie und Statistik in 48 colorirten Karten
mit 112 Bogen erläuterndem Texte, 218 Holzschnitten, 6 Blättern in Farbendruck: Wappen und Orden der fünf europäischen Grossmächte und vier deutschen Königreiche, und einem colorirtem Flaggen-Atlas in 7 Blättern, die Flaggen aller Nationen der Erde darstellend.
Herausgegeben von Traugott Bromme.
Stuttgart.  Verlag von Krais & Hoffmann.  1862. Vertaling:
Geïllustreerde Handatlas voor Geografie en Statistiek in 48 gekleurde kaarten
met 112 vellen verklarende tekst, 218 houtsneden, 6 bladen in kleur met wapens en ridderorden van de vijf grote Europese mogendheden en de vier Duitse koninkrijken, en een vlaggenatlas in kleur met de vlaggen van alle landen op Aarde.
Onder redactie van Traugott Bromme.
Stuttgart.  Uitgeverij Krais & Hoffmann.  1862.

• Bromme, Illustrirter Hand-Atlas, 1862
  Voorkant band   XL
  Dit is de, niet als zodanig aangegeven, 1e uitgave van Bromme's Illustrirter Hand-Atlas. Hij verscheen in 1862, een supplement in 1864. Een 2e uitgave, met kaarten in vlakkleur, verscheen ook in 1864, een 3e uitgave met een iets andere titel en inhoud in 1875-1876. Zie ook het overzicht.
• De opzet van deze atlas is enigszins ongebruikelijk. Naast de kaarten bevat hij afbeeldingen van vlaggen, wapens en ridderorden, en ruim 400 bladzijden tekst met beschrijvingen van alle landen, geïllustreerd met vele houtsneden.
• Al eerder, in 1854, verscheen ook van Traugott Bromme de fysisch-geografische 'Atlas zu Alex. v. Humboldt's Kosmos'. Met die atlas heeft deze Illustrirte Hand-Atlas geen cartografische verwantschap.

Band

De atlas heeft een band van bruin 'calico' (gedrukt katoen) met leren rug en hoeken; de afmetingen zijn  34,5 × 24 cm (H × B).  Op de voorkant staat de volledige titel 'Hand-Atlas der Geographie und Statistik von Traugott Bromme'. Op de rug staat kort 'Bromme. Illustrirter Hand-Atlas'.

Inhoud

De atlas heeft een titelpagina, een inhoudsopgave van twee bladzijden met landenregister en lijst van houtsneden, 48 kaarten, 6 bladzijden in kleur met wapens en ridderorden, 7 bladzijden in kleur met de vlaggen van alle landen, en 434 bladzijden tekst.

Elke kaart – soms twee kaarten zoals bij Noord- en Zuid-Amerika en de Verenigde Staten – wordt gevolgd door een aantal bladzijden met beschrijvingen en statistieken van de op de kaart afgebeelde landen en gebieden, en in totaal 219 houtsneden – de titelpagina noemt het aantal van 218. Die bladzijden zijn steeds opnieuw genummerd vanaf pagina 1. In de overzichten, bijvoorbeeld bij dat van de houtsneden, wordt daarnaar verwezen zoals in 39.04 waarbij 39 het kaartnummer is en 4 het bladzijnummer bij die kaart.

Het kaartendeel van de atlas begint met 2 wereldkaarten. Daarna komen 6 kaarten van de werelddelen, 32 van de landen in Europa – waarvan 21 voor Midden-Europa – en tenslotte 10 kaarten voor enkele gebieden in Azië, Amerika en Afrika. Het deel over wapens en ridderorden bevat 6 bladzijden met daarop de belangrijkste gegevens over de belangrijkste Europese landen. De 'vlaggenatlas' bevat 7 bladzijden met in totaal 280 vlaggen. Zie de verschillende lijsten voor alle details.

De kaarten en de afbeeldingen van wapens en vlaggen zijn vervaardigd in lithografie. Ze zijn met de hand gekleurd, de kaarten in randkleur met bies om de staatkundige indeling aan te geven, de wapens en vlaggen in vlakkleur.

Op de kaarten staan in de bovenmarge in het midden de naam van de kaart en rechts de naam van de atlas 'Tr. Bromme's Hand-Atlas' met het bladnummer. In de benedenmarge van de kaarten staan, van links naar rechts, de volgende gegevens.

• De naam van de ontwerper van de kaart (bijna altijd Tr. Bromme, één keer R. Gross) en soms ook die van de tekenaar (C. Baur, J. Klaitz, E. Winckelmann).
• Een schaalstok.
• De naam van de uitgever 'Stuttgart: Verlag von Krais & Hoffmann'.
• De schaal.
• De naam van de graveur/drukker (bijna altijd E. Serth).

Op de bladzijden met afbeeldingen van wapens staan in de bovenmarge de naam van het land, in de benedenmarge een verklaring van de gebruikte getallen, en onderaan binnen het afbeeldingskader de naam van de tekenaar (steeds Tr. Bromme) en van de drukker (steeds Fr. Malté). Op de bladzijden in de 'vlaggenatlas' staan bovenaan de naam van het werelddeel en de tekst 'Flaggen-Atlas Taf.' met het bladzijnummer. Onderaan staat de naam van de ontwerper (steeds Tr. Bromme) en van de drukker (steeds Fr. Malté).

Bromme, Illustrirter Hand-Atlas, 1st version (1862-1864)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Bromme, Illustrirter Hand-Atlas
    Author: Traugott Bromme
    Publisher: Krais & Hoffmann, Stuttgart
    Year: 1862 (1st printing), ca. 1864 (supplement)
  • Title page: Illustrirter Hand-Atlas der Geographie und Statistik in 48 colorirten Karten
    mit 112 Bogen erläuterndem Texte, 218 Holzschnitten, 6 Blättern in Farbendruck: Wappen und Orden der fünf europäischen Grossmächte und vier deutschen Königreiche, und einem colorirtem Flaggen-Atlas in 7 Blättern, die Flaggen aller Nationen der Erde darstellend.
    Herausgegeben von Traugott Bromme.
    Stuttgart.  Verlag von Krais & Hoffmann.  1862. Translation:
    Illustrated Hand Atlas of Geography and Statistics in 48 colored maps
    with 112 sheets of explanatory text, 218 woodcuts, 6 sheets in color with coats of arms and decorations of the five great European powers and the for German kingdoms, and a colored Flag Atlas in 7 sheets with the flags of all countries of the Earth.
    Edited by Traugott Bromme.
    Stuttgart.  Krais & Hoffmann Publishers.  1862.
  • Bromme, Illustrirter Hand-Atlas, 1862
    Front cover   XL
    This is the 1st version, not indicated as such, of Bromme's Illustrirter Hand-Atlas. It appeared in 1862, a supplement in 1864. A second version, with maps in area color, also appeared in 1864, a 3rd version with a slightly different title in 1875-18765. See also the overview.
  • The design of this atlas a bit unusual. Apart from the maps it contains images of coats of arms, decorations and more than 400 pages of text with descriptions of all countries, illustrated with woodcuts.
  • Before, in 1854, Traugott Bromme also published the physical-geographical 'Atlas zu Alex. v. Humboldt's Kosmos'. That atlas has no cartographic relationship with this Illustrirte Hand-Atlas.
• Binding
  • The atlas has a brown calico binding with leather spine and corners; it measures  34.5 × 24 cm (H × W).  The front cover mentions the complete title 'Hand-Atlas der Geographie und Statistik von Traugott Bromme'. On the spine is the short title 'Bromme. Illustrirter Hand-Atlas'.
• Contents
  • The atlas has a title page, pages with the table of contents including a country index and a list of woodcuts, 48 maps, 6 pages in color with coats of arms and decorations, 7 pages in color with the flags of all countries, and 434 pages of text.
  • Every map – sometimes two of them such as North and South America and the United States – is followed by several pages with descriptions and statistics of the countries depicted on the map, and a total of 219 woodcuts – the title page calls for 218 of them. The page numbers start at number 1 for every map. In the lists, for example the one of the woodcuts, these pages are indicated as 39.04 where 39 is the section/map number and 4 the page number within that section.
  • The map section of the atlas begins with 2 world maps. Thereafter are 6 maps of the continents, 32 maps for the European courtiers – 21 of them for Central Europe – and finally 10 maps of some regions in Asia, America and Africa. The coats of arms section has 6 pages with information on the main European countries. The 'flag atlas' consists of 7 pages with 280 flags in all. See the respective lists for all details.
  • The maps and the images of coats of arms and flags have been produced in lithography. They are hand colored, the maps in outline color with edging to indicate the political division, the coats of arms and flags in area color
  • In the upper margin of the maps are the map name in the center and the atlas name 'Tr. Bromme's Hand-Atlas' with the map number on the right. In the lower margin, from left to right, the following details are mentioned.
    • The name of the designer of the map (in almost all cases Tr. Bromme, once R. Gross) and sometimes also the draftsman (C. Baur, J. Klaitz, E. Winckelmann).
    • A linear scale.
    • The name of the publisher 'Stuttgart: Verlag von Krais & Hoffmann'.
    • The scale
    • The name of the engraver/printer (in almost all cases E. Serth).
  • In the upper margin of the coats of arms pages is the name of the country, in the lower margin an explanation of the numbers used; in the bottom of the image frame are the names of the draftsman (always Tr. Bromme) and the printer (always Fr. Malté). In the upper margin of the pages in the 'flag atlas' are the name of the continent and the text 'Flaggen-Atlas Taf.' with the page number. In the lower margin the designer (always Tr. Bromme) and printer (always Fr. Malté) are mentioned.

© M. Witkam, 2015