Brockhaus, Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon, deel 2, 3e druk (1856)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Voorwoord bij de atlas
• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon, deel 2 (geografie)
Uitgever: F.A. Brockhaus, Leipzig
Jaar: 1856 (3e druk)

Eerste titelpagina: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon.
Ikonographische Encyklopädie der Wissenschaften und Künste.
Entworfen und nach den vorzüglichsten Quellen bearbeitet von Johann Georg Heck.
In zehn Abtheilungen. 500 Tafeln nebst Text und Universal-Register.
Dritte Ausgabe.
Zweite Abtheilung: Geographie. 44 Tafeln nebst Text.
Leipzig: F.A. Brockhaus. 1856. Vertaling:
Atlas van illustraties bij de Encyclopedie.
Encyclopedie in beelden van wetenschappen en kunsten.
Ontworpen en naar de beste bronnen bewerkt door Johann Georg Heck.
In tien afdelingen. 500 bladen vergezeld van tekst en een algemeen register.
Derde druk.
Tweede afdeling: Geografie. 44 bladen vergezeld van tekst.
Leipzig, F.A. Brockhaus. 1856.

Tweede titelpagina: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon.
Geographie. 44 Tafeln nebst Text. Dritte Ausgabe.
Leipzig: F.A. Brockhaus. 1856. Vertaling:
Atlas van illustraties bij de Encyclopedie.
Geografie. 44 bladen vergezeld van tekst. Derde uitgave.
Leipzig, F.A. Brockhaus. 1856.

• Brockhaus, Bilder-Atlas Conversations-Lexikon, II, 1856
  Titelpagina 1   XL
  Op deze pagina's wordt het tweede deel, Geographie, beschreven van de Bilder-Atlas bij de encyclopedie of 'Conversations-Lexikon' van Brockhaus. Het hier beschreven exemplaar is de 3e druk uit 1856.
• De encyclopedie van Brockhaus bevatte in die tijd geen paginavullende illustraties – of kaarten. Daarvoor was er deze Bilder-Atlas bestaande uit 10 delen met in totaal 500 illustraties, en aparte tekstdelen.
  1. Mathematische und Naturwissenschaften
  2. Geographie
  3. Geschichte und Völkerkunde
  4. Völkerkunde der Gegenwart
  5. Kriegswesen
  6. Schiffbau und Seewesen
  7. Geschichte der Baukunst
  8. Religion und Cultus
  9. Schöne Künste
  10. Gewerbswissenschaft, Technologie
• De Bilder-Atlas verscheen in verschillende edities in de periode 1844-1869. Naast de Duitse uitgave was er in ieder geval ook een Amerikaanse, met als titel Iconographic Encyclo­paedia, uitgegeven tussen 1851 en 1869. Die bevatte bijna dezelfde illustraties als de Duitse uitgave; de tekstdelen waren natuurlijk in het Engels vertaald. Misschien waren er ook uitgaven voor andere landen, zoals Zweden, Nederland, Engeland en Rusland.
• De illustraties zijn ontworpen en bewerkt door Johann Georg Heck (1805-1888). Na voltooiing van de eerste editie van de Bilder-Atlas vertrok hij van Brockhaus naar uitgeverij Hinrichs, ook in Leipzig, waar hij de coördinatie op zich nam van Neuer Atlas der ganzen Welt – ook bekend als de 'Atlas van Stein'.

Band

Dit exemplaar heeft een kartonnen band met linnen rug, beplakt met groen gemarmerd papier. De afmetingen zijn  24 × 31,5 cm (H × B).  Op de voorkant staat een rood etiket met de titel.

Inhoud

Het boek bevat een uitgebreide eerste titelpagina, een kortere tweede titelpagina, en drie bladzijden met het voorwoord, een lijst van illustraties en toelichting bij enkele stadsplattegronden. Daarna komen 44 kaartbladen met 42 kaarten en plattegronden, 2 daarvan op elk twee bladen. Zie ook de inhoudsopgave.

De atlas bestaat uit 4 delen. Het eerste deel, algemene geografie, bevat 7 natuurkundige kaarten van Europa, Midden-Europa (op 2 bladen) en de overige werelddelen. Het tweede deel, historische geografie, bestaat uit 6 kaarten met thema's uit de Oudheid, de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd. In het derde deel, staatkundige geografie, zitten 13 kaarten (Midden-Europa op 2 bladen) van de Europese landen en 4 van de andere werelddelen. Het vierde deel bevat 12 bladen met plattegronden van steden in Europa, soms met twee of meer plattegronden op een blad. Zie ook de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn vervaardigd in staalgravure waardoor een scherpe afdruk ontstaat. Ze zijn niet gekleurd. Bovenaan de kaarten staan het nummer van het deel (hier dus steeds II), de naam van de kaart en de code voor de wetenschappelijke ordening, zoals uitgelegd in het voorwoord. Deze nummers zijn te vinden in de tabel met de inhoudsopgave. Onderaan staan meestal de naam van de cartograaf, het bladnummer (Tafel) in de volledige Bilder-Atlas van 10 delen, en de naam van de graveur. Als cartograaf wordt G. Heck 28 keer vermeld en Ph. Weber 11 keer. Zie ook de lijst van cartografen en graveurs.

Brockhaus, Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon, volume 2, 3rd edition (1856)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Preface to the atlas
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon, volume 2 (geography)
    Publisher: F.A. Brockhaus, Leipzig
    Year: 1856 (3rd edition)
  • First title page: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon.
    Ikonographische Encyklopädie der Wissenschaften und Künste.
    Entworfen und nach den vorzüglichsten Quellen bearbeitet von Johann Georg Heck.
    In zehn Abtheilungen. 500 Tafeln nebst Text und Universal-Register.
    Dritte Ausgabe.
    Zweite Abtheilung: Geographie. 44 Tafeln nebst Text.
    Leipzig: F.A. Brockhaus. 1856. Translation:
    Atlas of illustrations to the Encyclopedia.
    Iconographic Encyclopedia of Sciences and Arts.
    Designed and edited after the best sources by Johann Georg Heck.
    In 10 sections. 500 plates together with text and a universal index.
    Third edition.
    Second section: Geography. 44 plates with text.
    Leipzig, F.A. Brockhaus. 1856.
  • Second title page: Bilder-Atlas zum Conversations-Lexikon.
    Geographie. 44 Tafeln together with Text. Dritte Ausgabe.
    Leipzig: F.A. Brockhaus. 1856. Translation:
    Atlas of illustrations to the Encyclopedia.
    Geography. 44 plates together with text. Third edition.
    Leipzig, F.A. Brockhaus. 1856.
  • Brockhaus, Bilder-Atlas Conversations-Lexikon, II, 1856
    Title page 1   XL
    On these pages is described the second volume, Geographie, of the Bilder-Atlas to the encyclopedia or 'Conversations-Lexikon' from Brockhaus.
  • In those days the Brockhaus encyclopedia didn't have any full-page illustrations – or maps. Those were to be found in this Bilder-Atlas consisting of 10 volumes with 500 illustrations in all, and separate text volumes.
    1. Mathematische und Naturwissenschaften (Mathematics and Science)
    2. Geographie (Geography)
    3. Geschichte und Völkerkunde (History and Ethnography)
    4. Völkerkunde der Gegenwart (Modern Ethnography)
    5. Kriegswesen (Conduct of War)
    6. Schiffbau und Seewesen (Shipbuilding and Naval Affairs)
    7. Geschichte der Baukunst (History of Architecture)
    8. Religion und Cultus (Religion and Worship)
    9. Schöne Künste (Fine Arts)
    10. Gewerbswissenschaft, Technologie (Commercial Science, Technology)
  • The Bilder-Atlas appeared in several editions in the period 1844-1869. In addition to the German edition was in any case an American version, entitled Iconographic Encyclopaedia, published between 1851 and 1869. It contained almost the same illustrations as the German edition; the text volumes were translated into English of course. Perhaps there were versions for other countries as well, such as Sweden, the Netherlands, England and Russia.
  • The illustrations are designed and edited by Johann Georg Heck (1805-1888). After completion of the first edition of the Bilder-Atlas, he left Brockhaus for the Hinrichs publishing company, also in Leipzig, where he took the coordinating role of Neuer Atlas der ganzen Welt – also known as the 'Stein Atlas'.
• Binding
  • This copy has a cardboard binding with a cloth spine, pasted with green marbled paper. It measures  24 × 31.5 cm (H × W).  On the front cover is a red label with the title.
• Contents
  • The book contains an extensive first title page, a shorter second one, and three pages with the preface, a list of illustrations and explanations to several maps (especially the city plans). Thereafter are 44 map sheets with 42 maps and city plans, 2 of them double page. See also the table of contents.
  • The atlas consists of four sections. The first section, general geography, contains 7 physical maps of Europe, Central Europe (double page) and the other continents. The second section, historical geography, consists of 6 maps on themes from the ancient, medieaval and modern history. In the third section, political geography, 13 maps are for the European countries (Central Europe on double page) and 4 for the other continents. The fourth section contains 12 sheets with plans of cities in Europe, sometimes with two or more plans on one sheet. See also the list of maps, inset maps and scale.
  • The maps have been produced in steel engraving giving a sharp impression. They are uncolored. In the top margin of the maps are mentioned the volume number (here always II), the name of the map and the code for the scientific ordering, as explained in the preface. These numbers can be found in the table of contents. In the bottom margin are usually the name of the cartographer, the sheet number (Tafel) in the complete Bilder-Atlas of 10 volumes, and the name of the engraver. G. Heck is mentioned 28 times as the cartographer and Ph. Weber 11 times. See also the list of cartographers and engravers.

© M. Witkam, 2014