Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas, 3e druk (1900)

See below for (a summary of) this text in English.

Hieronder staat de beschrijving van de atlas. Daarbij horen ook de volgende pagina's

• Voorwoord bij de atlas
• Plaatjes van de atlas
• Tabellen en lijsten bij de atlas

Titelgegevens

Titel: Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas
Uitgever: Velhagen & Klasings, Bielefeld / Leipzig
Jaar: 1900 (3e druk)

Titelpagina: Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas
in 17 Haupt- und 23 Nebenkarten
für den ersten Geschichtsunterricht bearbeitet und herausgegeben von F.W. Putzger.
Ausgeführt von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
Dritte durchgesehene Auflage.
Bielefeld und Leipzig  Verlag von Velhagen & Klasing  1900. Vertaling:
Velhagen & Klasings beknopte historische atlas
in 17 hoofd- en 23 bijkaarten
voor het eerste geschiedenisonderwijs bewerkt door F.W. Putzger.
Uitgevoerd in de Geografische Afdeling van Velhagen & Klasing in Leipzig.
Derde herziene druk.
Bielefeld en Leipzig  Uitgeverij Velhagen & Klasing  1900.

• Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas, 1900
  Voorkant band   XL
  Deze atlas, uitgegeven tussen 1889 en 1913, is bedoeld voor gebruik bij de beginfase van het geschiedenisonderwijs, dus voor de eerste klassen van de middelbare school. Bij het geschiedenisonderwijs in een latere fase wordt in het voorwoord de grotere Putzgers Historischer Schul-Atlas aanbevolen.
• De auteur van deze atlas is Friedrich Wilhelm Putzger, leraar aardrijkskunde en geschiedenis, later inspecteur van het onderwijs. Volgens zijn biografie was hij vanaf 1888 niet meer betrokken bij het samenstellen van "Putzgers Historischer Schul-Atlas". Vanaf 1891 wordt hij daarin ook niet meer als auteur genoemd – de atlas draagt tot op heden nog steeds zijn naam. Blijkbaar heeft hij wel tot zijn overlijden in 1913 aan deze basisuitgave gewerkt.

Band

De atlas heeft een kartonnen band met linnen rug; de afmetingen zijn  22 × 28,5 cm (B × H).  Op de voorkant staan de titelgegevens binnen een Jugendstil-kader. Op de achterkant staat een advertentie voor de twee versies van de schoolatlas van R. Lehmann en W. Petzold, ook uitgegeven door Velhagen & Klasing, in de periode 1897-1912. Aan de binnenkant van de band zijn advertenties voor "Putzgers Historischer Schul-Atlas" en enkele leerboeken voor geschiedenis.

Inhoud

De atlas heeft een titelpagina en een bladzijde met het voorwoord en de inhoudsopgave. Daarna komen 18 bladzijden met kaarten. De meeste daarvan beslaan één bladzijde, maar er zijn twee kaarten op ieder twee bladzijden. Er is geen register.

De eerste 7 bladzijden bevatten kaarten van de wereld in de Oudheid. Op de overige 11 bladzijden staan kaarten over de Middeleeuwen (3) en de Nieuwe Tijd (8). De kaartbladzijden bevatten in het algemeen een hoofdkaart en enkele bijkaarten. Zie voor de details de lijst van kaarten, bijkaarten en schaal.

De kaarten zijn duidelijk bedoeld voor gebruik bij de beginfase van het geschiedenisonderwijs. In tegenstelling tot die in de "Historischer Schul-Atlas" zijn ze tamelijk leeg, met weinig namen en details. Het formaat van de bladzijden is ook iets groter. De kaarten maken daardoor een heel heldere indruk.

De kaarten zijn vervaardigd in lithografie en afgedrukt in zinkdruk. Hierdoor was kleurendruk vrij eenvoudig te realiseren en kon in grote oplagen worden gedrukt. Er is vlakkleur of randkleur gebruikt om de staatkundige indeling aan te geven. In de bovenmarge staan nummer en naam van de kaart. De verdere gegevens staan binnen het kaartkader.

Vergelijking met Putzgers Historischer Schul-Atlas

Zowel "Putzgers Historischer Schul-Atlas" als deze "Kleiner Geschichtsatlas" zijn samengesteld door Putzger, maar dat is dan ook wel zo'n beetje de enige overeenkomst. Op een enkele kaart, zoals die van Palestina, zijn wel een paar overeenkomsten te zien, maar de meeste kaarten zijn duidelijk voor deze atlas getekend. Daarin is de hand van de ervaren leraar te herkennen die weet hoe hij de grote lijn moet schetsen en waar hij minder relevante details moet weglaten.

Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas, 3rd edition (1900)

• Below is a description of the atlas in keywords. Related pages
  • Preface to the atlas
  • Pictures of the atlas
  • Tables and lists to the atlas

• Title description
  • Title: Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas
    Publisher: Velhagen & Klasings, Bielefeld / Leipzig
    Year: 1900 (3rd edition)
  • Title page: Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas
    in 17 Haupt- und 23 Nebenkarten
    für den ersten Geschichtsunterricht bearbeitet und herausgegeben von F.W. Putzger.
    Ausgeführt von der Geographischen Anstalt von Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Dritte durchgesehene Auflage.
    Bielefeld und Leipzig  Verlag von Velhagen & Klasing  1900. Translation:
    Velhagen & Klasings concise historical atlas
    in 17 main and 23 inset maps
    edited for primary historical education by F.W. Putzger.
    Produced in the Geographical Department of Velhagen & Klasing in Leipzig.
    Third revised edition.
    Bielefeld and Leipzig  Velhagen & Klasing Publishers  1900.
  • Velhagen & Klasings Kleiner Geschichtsatlas, 1900
    Front cover   XL
    This atlas, published between 1889 and 1913, is meant to be used in the first phase of history education, for the first classes of secondary school therefore. For subsequent history education the more comprehensive Putzgers Historischer Schul-Atlas is recommended in the preface.
  • The author of this atlas is Friedrich Wilhelm Putzger, geography and history teacher, later inspector of education. From 1888, according to his biography, he was not involved in the compilation of "Putzgers Historischer Schul-Atlas" anymore. From 1891 he is no longer mentioned as an author – the atlas bears his name until today. Apparently he has been working on this basic edition until his death in 1913.
• Binding
  • The atlas has a cardboard binding with a cloth spine; its dimensions are  22 × 28.5 cm (W × H).  On the front cover the title information is given inside an art nouveau frame. On the back cover is an advertisement for the two versions of the school atlas by R. Lehmann en W. Petzold, also published by Velhagen & Klasing, in the 1897-1912 period. On the inside cover are advertisements for "Putzgers Historischer Schul-Atlas" and for some history textbooks.
• Contents
  • The atlas has a title page and a page with the preface and the table of contents. Thereafter are 18 pages with maps. Most maps are single page but two maps are double page. There is no index.
  • On the first 7 pages are maps of the Ancient world. The other 11 pages contain maps on the Middle Ages (3) and modern history (8). Usually the pages contain one main maps and several inset maps. Details can be found in the list of maps, inset maps and scale.
  • The maps are designed to be used in the first phase of history education. In contrast with those in the "Historischer Schul-Atlas" they are relatively empty, without many names and details. The page size is also slightly larger. The maps thus make a very clear impression.
  • The maps have been produced in lithography and printed in zincography. This allowed for an easy color printing process in high volume. Area or outline color is used to indicate the political subdivision. In the upper margin the map name and number are given. All other information is inside the map frame.
• In comparison with Putzgers Historischer Schul-Atlas
  • Both "Putzgers Historischer Schul-Atlas" and this "Kleiner Geschichtsatlas" are designed by Putzger, but that's about the only similarity. On a few maps, such as the Palestine map, some similarities can be noted, but most maps are obviously designed especially for this atlas. It characterizes the hand of the experienced teacher who knows how to sketch the outline and where to omit irrelevant details.

© M. Witkam, 2013